Drie benaderingen van anders organiseren in het primair onderwijs

Dat er scholen zijn die het onderwijs anders inrichten dan het traditionele leerstofklassensysteem is niet nieuw. Denk aan alternatieve vernieuwingsscholen zoals Montessori, Dalton- en Jenaplanonderwijs. Daarnaast zijn er initiatieven die zich richten op de samenwerking tussen leraren, de samenwerking met de omgeving of de inzet van ander personeel naast een bevoegde leraar. Voor het anders organiseren van onderwijs kunnen we drie benaderingen onderscheiden: functiedifferentiatie, taakdifferentiatie en groepsoverstijgend lesgeven. Wat zijn de effecten van deze drie benaderingen op leerlingen, onderwijsmedewerkers en de school als organisatie? Dat lees je in de literatuurverkenning van het Arbeidsmarktplatform PO.

Effecten en voorwaarden van anders organiseren

Er zijn de afgelopen jaren meerdere onderzoeken verschenen naar verschillende vormen van anders organiseren in relatie tot de drie benaderingen: functiedifferentiatie, taakdifferentiatie en groepsoverstijgend lesgeven. De literatuurverkenning van het Arbeidsmarktplatform PO geeft een beknopt overzicht van de huidige kennis en gaat dieper in op de effecten op onderwijsprofessionals, leerlingen, scholen en de voorwaarden.

Drie vormen van anders organiseren

1. Functiedifferentiatie

Leraren en andere onderwijsmedewerkers, zoals onderwijsassistenten en lerarenondersteuners, werken samen aan verschillende thema’s binnen het onderwijs. Dit kan zorgen voor meer werkplezier en minder werkdruk en stress bij leraren, mits de taken duidelijk verdeeld zijn en er geïnvesteerd wordt in professionele ontwikkeling.

2. Taakdifferentiatie

Medewerkers in dezelfde functie kunnen verschillende taken toebedeeld krijgen op basis van hun interesse of expertise. Ook kunnen (vak)specialisten ingezet worden. De effecten op leerprestaties en werkdruk zijn wisselend. Wel kan het bijdragen aan verrijking van het werk en het onderwijs en meer loopbaanmogelijkheden.

3. Groepsoverstijgend lesgeven

Bij groepsoverstijgend lesgeven werken scholen met grotere groepen leerlingen in bijvoorbeeld units. Een team van leraren is samen verantwoordelijk voor de leerlingen binnen zo’n unit. Zij kunnen daarbij samenwerken met onderwijsassistenten, lerarenondersteuners en vakspecialisten. Dit biedt extra mogelijkheden voor functie- en taakdifferentiatie.

Meer lezen

Wil je meer weten over anders organiseren in het primair onderwijs? Bekijk de literatuurverkenning Anders organiseren: drie benaderingen. Neem ook een kijkje op onze informatiepagina Anders organiseren.