Onlangs vond ze een briefje van haar 16-jarige zelf terug waarin ze schreef dat ze graag met kinderen wilde werken. ‘Dat is gelukt’, zegt Frouke Jansma-Visscher met een lach. ‘Ik heb alleen een omweg genomen.’ Jarenlang werkte ze als leidinggevende bij Sanoma/DPG en Cliniclowns. Totdat het ging kriebelen en ze alsnog de stap maakte richting het onderwijs. ‘Dankzij de kansen die ik in mijn vorige functies kreeg, heb ik mijn visie op leidinggeven en mijn rol daarin verder kunnen ontwikkelen. Die bagage neem ik nu mee als zij-instromende schoolleider.’
Over haar carrièreswitch vertelt ze: ‘Tijdens de coronacrisis en eigenlijk ook al de jaren daarvoor merkte ik de onrust en prestatiedruk in de maatschappij en de invloed daarvan op het functioneren van medewerkers. Daarom besloot ik een opleiding tot stress- en vitaliteitscoach te volgen. In eerste instantie om mijn team beter te kunnen begeleiden. Tegelijkertijd hield de opleiding mijzelf ook een spiegel voor. Zo kwam ik tot het inzicht dat ik de overstap wilde maken naar het onderwijs. Daarmee ga ik mijn moeder achterna. Zij heeft mij laten zien dat je binnen het onderwijs echt het verschil kunt maken voor toekomstige generaties.’
Zoeken naar het juiste zij-instroomtraject
Hoewel duidelijk was dat Frouke de sprong wilde wagen richting het onderwijs, was het even zoeken naar het juiste traject. Ze vertelt: ‘Ik wist dat ik niet voor de klas wilde staan. Toch dacht ik dat ik eerst de pabo-opleiding moest doen, voordat ik stappen kon zetten richting een leidinggevende functie. Totdat ik er tijdens mijn zoektocht achter kwam dat er ook zij-instroomtrajecten zijn. Vervolgens heb ik verschillende (online) open dagen bezocht. De opleiding van Penta Nova in samenwerking met de Marnix Academie, sprak mij het meeste aan. De informatie over de opleiding was helder en concreet. Bovendien hanteren ze strenge selectiecriteria inclusief een assessment. Dat vond ik prettig. Het is een intensief traject waarbij je je in een jaar laat omscholen. Ik wilde daarom zeker weten dat het traject bij mij paste.’
‘Ik heb de juiste keuze gemaakt. In de rol van schoolleider ben ik helemaal in mijn element.’
Frouke Jansma – Visscher, schoolleider
De eerste kennismaking met het onderwijs
‘Wat ik ook prettig vond aan de opleiding, was dat je zelf de regie hebt over je leerproces. Dit begint al bij het zoeken naar een geschikte stageplek. De opleiding daagt je uit om goed na te denken over wat bij je past. Ik wist dat ik graag binnen een stichting wilde werken, zodat ik kon sparren met collega schoolleiders. Bovendien zijn zaken als financiën en personeelsbeleid binnen een stichting centraal geregeld. Daarom ben ik met drie grote stichtingen in gesprek gegaan. Uiteindelijk had ik de beste klik met de stichting voor Katholiek Primair Onderwijs Amersfoort en omstreken (KPOA). Toch kon ik hier niet mijn stage lopen. Mijn opleidingstraject startte namelijk in april en het was niet mogelijk om op dat moment in het schooljaar in te stromen. Dit was de eerste keer dat ik een cultuurverschil tussen het onderwijs en mijn eigen commerciële achtergrond opmerkte. Ik ben gewend om snel te schakelen en in te spelen op veranderingen, terwijl scholen werken met een vaste cyclus per schooljaar waarin veel zaken al vaststaan.’
Steeds meer verantwoordelijkheid
Gelukkig vond Frouke toch een stageplek. ‘Ik heb uiteindelijk mijn leerwerktraject kunnen volgen op basisschool De Wegwijzer in Soest, onderdeel van Stichting Katholiek Onderwijs Soest-Soesterberg (SKOSS). Ik had het voordeel een directeur te treffen die mij direct overal bij betrok. Van leerling- en oudergesprekken tot gesprekken met medewerkers, leveranciers en samenwerkingspartners. Op die manier kon ik in korte tijd veel kennis en ervaring opdoen. Hoe verder ik in mijn opleiding kwam, hoe meer verantwoordelijkheid ik kreeg. Zo mocht ik op een gegeven moment een week lang het roer overnemen en zelf alle beslissingen nemen. Het was heel gaaf om te merken dat ik dat vertrouwen kreeg en dat ook het team hierin meeging. Tijdens deze week realiseerde ik mij dat ik de juiste keuze had gemaakt. In de rol van schoolleider ben ik helemaal in mijn element.’
Praktijkervaring opdoen is een must
Haar tip aan andere zij-instromende schoolleiders? ‘Probeer zoveel mogelijk praktijkervaring op te doen. In het begin liep ik twee dagen per week stage, maar dat werden er al snel vier. Voed daarnaast je nieuwsgierigheid. Praat met collega schoolleiders, leraren en bestuurders om informatie te verzamelen en verschillende ervaringen te horen. Het basisonderwijs kent een grote verscheidenheid aan stromingen, theorieën en didactische benaderingen. Dit kan overweldigend zijn, maar laat je hierdoor niet uit het veld slaan. Benader het liever met een open houding en ontdek wat het beste bij jou past. Ik heb bij de koffie, tijdens de lunch en in de wandelgangen heel wat informele gesprekken gevoerd. Naast dat het mij waardevolle inzichten heeft opgeleverd, past deze benaderingswijze bij mijn manier van leidinggeven. Ik ben zakelijk, maar ook warm, mensgericht en coachend. Bovendien wil ik dingen niet onnodig ingewikkeld maken en ik houd van een open manier van communiceren.’
‘In het onderwijs zijn de leraren de specialisten. Ik wil niet op hun stoel gaan zitten.’
Frouke Jansma – Visscher, schoolleider
Een zij-instromer is geen starter
Frouke vervolgt: ‘Door die informele gesprekjes merkten collega’s en bestuur dat ik vraagstukken en processen snel doorzie en in staat ben hier strategische beslissingen aan te koppelen. Hierdoor werd ik als zij-instromer snel geaccepteerd. Ik heb misschien geen onderwijskundige achtergrond, maar ik neem wel coachende en leidinggevende ervaring mee. De afgelopen 15 jaar heb ik verschillende teams aangestuurd, vaak zonder dat ik zelf de specialistische kennis van een bepaald vakgebied in huis had. Niemand die daarbij ooit aan mijn competenties heeft getwijfeld. In het onderwijs is dat anders. Het is bijzonder om te merken dat ik mezelf steeds weer moet bewijzen. Wat dat betreft zou er wat meer naar vaardigheden en wat minder naar opleiding gekeken mogen worden. Mijn taak als schoolleider is niet om op de stoel van de leraren te gaan zitten. Zij zijn de specialisten. Mijn taak is hen de ruimte en het vertrouwen te geven het beste uit zichzelf, en daarmee ook uit hun leerlingen, te halen.’
Werken aan een stabiele volgende generatie
Inmiddels is Frouke schoolleider van basisschool de Biezen, onderdeel van de stichting KPOA. De stichting waar ze aan het begin van haar zij-instroomtraject al een goede klik mee had. Frouke: ‘Na mijn stage kon ik als waarnemend schoolleider op De Wegwijzer aan de slag. In die periode gingen de beide stichtingen een bestuurlijke samenwerking aan. Toen er bij KPOA een vacature vrijkwam die niet werd ingevuld, kon ik daar na een geslaagd matchinggesprek aan de slag. Dat heeft positief uitgepakt, want ik zit hier helemaal op mijn plek. Mijn voorganger heeft een solide basis gecreëerd waarop ik kan voortbouwen. Hierdoor krijg ik de kans om mijn onderwijskennis te verdiepen en tegelijkertijd focus aan te brengen op belangrijke thema’s zoals het op de juiste manier inzetten van mensen en middelen. Ik heb er bewust voor gekozen om niet meteen grote veranderingen door te voeren. De functie op zichzelf is al complex genoeg. Er spelen verschillende belangen en er zijn veel partijen die iets van je willen. Tegelijkertijd moet je als school koers houden. Het is soms lastig om te bepalen waar je ruimte zit, dat is de grootste zoektocht. Gelukkig heb ik een bestuurder die me hierin vrijlaat en het vertrouwen geeft. Zodat met z’n allen kunnen werken aan een stabiele volgende generatie die zich optimaal kan ontwikkelen.’
