Jongeren in het laatste jaar van het speciaal voortgezet onderwijs stappen met begeleiding van de Job Academie gemakkelijk over van een stage naar een gewone baan. Bijvoorbeeld als schoolassistent of assistent-conciërge. Steeds meer scholen ontdekken de voordelen van de Job Academie. ‘Het zorgt voor een inclusieve aanpak waar alle partijen baat bij hebben,’ vindt Gitte Nagel, programmaleider arbeid en afdelingsleider van de Job Academie bij Stichting BOOR. Het Arbeidsmarktplatform PO ging met Gitte in gesprek over hoe dit in de praktijk werkt.
‘Wees eens eerlijk: wat gaat er door jou heen als je iemand met een beperking in de horeca in de bediening ziet, of achter de kassa? Misschien wel dat het langer gaat duren voor je geholpen wordt? Of denk je dat iemand uit het speciaal onderwijs alleen relatief eenvoudig werk kan doen? Met de juiste begeleiding en training op de werkvloer kunnen onze leerlingen net zo goed als ieder ander hun werk doen. We moeten dus af van die etiketjes!’
Inclusie op de werkvloer
Voor Gitte Nagel van de Job Academie betekenen diversiteit en inclusie dat iedereen kan mee doen en zijn waarde heeft. ‘In het Franciscus Gasthuis, waar onze leerlingen van de Job Academie stagelopen op de afdeling chirurgie en operatie-instrumenten steriliseren, zijn ze zo enthousiast over onze leerlingen dat ze na de stage een vast contract krijgen. Omdat ze het zo goed doen. Ze leveren dus waardevol werk. Maar er is ook een sociale waarde als iemand met een ander opleidings- en ontwikkelingsniveau dan de artsen en verpleegkundigen een volwaardig lid is van het team. Dat is inclusie op de werkvloer.’
‘Door de stage went de organisatie aan de jongere en omgekeerd. Dan is het niet meer onbekend maakt onbemind en dat maakt de kans op een duurzame baan veel groter.’
Gitte Nagel, afdelingsleider Job Academie
Methodiek
In de acht jaar dat de Job Academie nu bestaat, heeft Gitte Nagel heel wat jongeren uit het VSO en praktijkonderwijs succesvol zien doorstromen naar een reguliere baan in het ziekenhuis, verzorgingshuis of de basisschool (van Stichting BOOR) waar ze mee samenwerkt. De aanpak is afgekeken van een methodiek uit de Verenigde Staten en is aangepast aan de Nederlandse situatie. Werken vanuit een visie en kwaliteitsbewaking zijn belangrijke elementen van deze aanpak. Open staan voor elkaar en elk talent maximaal benutten zijn kernwoorden van deze grote openbare scholenkoepel in Rotterdam.
Als programmaleider heeft Gitte eerst de aanpak van de zeven VSO-scholen van Stichting BOOR meer op één lijn gebracht. Zodoende gebruiken alle scholen nu grotendeels dezelfde werkvormen, maken ze gebruik van elkaars praktijkruimte en is er een eenduidige uitstroommethodiek. Stagelopen speelt daarin een belangrijke rol. Daarvoor zorgt een stagebureau dat door de scholen is opgezet. Trajectbegeleiders begeleiden de jongeren van de verschillende scholen naar en bij hun stage.
Werkzaamheden ‘intrainen’
De Job Academie is daarin een apart traject waarin moeilijk lerende kinderen met extra begeleiding en training een leerwerktraject kunnen volgen. Zes tot acht leerlingen die in hun laatste schooljaar zitten, kunnen solliciteren naar een stageperiode op de Job Academie. Gedurende een jaar leren en werken ze, onder begeleiding van een leraar en een jobcoach. Het begint ’s ochtends met lessen gericht op sociale- en werknemersvaardigheden. Denk aan op tijd beginnen en omgaan met collega’s op de werkvloer. De leraar traint vervolgens de werkzaamheden van de stage in, net zo lang tot ze het onder de knie hebben. Vervolgens gaan de leerlingen aan de slag op hun stageplek met een buddy die klaarstaat als er problemen zijn of om ze een steuntje in de rug te geven. Aan het einde van de dag evalueren ze met de leraar hoe het is gegaan.
Gitte: ‘De begeleiders zitten er bovenop. Als er iets niet goed gaat, kunnen zij meteen actie ondernemen. Door de stage went de organisatie aan de jongere en omgekeerd. Dan is het niet meer onbekend maakt onbemind en dat maakt de kans op een duurzame (participatie)baan veel groter. Met deelcertificaten op mbo-niveau op zak en de werkvaardigheden die ze zich eigen hebben gemaakt, kunnen de leerlingen doorgroeien in het werk of verder studeren.’
De cijfers geven haar gelijk: van de jongeren die via de Job Academie stagelopen, gaat 70 procent verder in een betaalde baan. En het breidt zich uit: vier jaar geleden zijn twee grote basisscholen van stichting BOOR bij de Job Academie aangesloten. ‘Omdat onze leerlingen ook graag met kinderen willen werken en de scholen van BOOR te maken hebben met toenemende werkdruk,’ legt ze uit.
Extra handen in de school
Het blijkt een gouden greep. De extra handen zijn zeer welkom op de scholen. De stagiaires werken bijvoorbeeld als schoolassistent of assistent-conciërge. Sommigen worden ingezet bij het nakijken van rekenwerk, anderen ondersteunen bij de gymles, zetten speelmateriaal buiten of doen kopieeropdrachten. Voor leraren is het fijn, want zij kunnen daardoor meer tijd besteden aan het lesgeven.
‘Basisschoolleerlingen noemen de stagiaires gewoon juf of meester; zij zien geen verschil. Ook dat is een stukje inclusie. Als je daarmee opgroeit, dan wordt het gewoon. Ik vind dat we dit veel breder moeten trekken in de maatschappij. Onze leerlingen hebben misschien iets meer begeleiding nodig, maar ze zijn niet anders dan jij of ik. Dat zeggen ze zelf ook: we zijn niet zielig, neem ons gewoon serieus. Als collega’s.’
‘De basisschoolleerlingen noemen de stagiaires gewoon juf of meester; zij zien geen verschil. Ook dat is een stukje inclusie.’Gitte Nagel, afdelingsleider Job Academie
Een belangrijke voorwaarde voor succes is volgens Gitte dat er een duidelijk takenpakket van de stagiaire wordt afgesproken en dat de wederzijdse verwachtingen boven tafel komen. ‘Het is een driehoek: de werkgever, leerling (en ouders) en de Job Academie moeten het met elkaar doen. Het is maatwerk.’
Job Academie 2.0
Voor leerlingen die na hun stage in dienst komen van de organisatie, bieden ze vanuit de garantiebanenafspraak ook ondersteuning in het eerste jaar als medewerker. Dat is de Job Academie 2.0. ‘Het is een cursus van tien bijeenkomsten waarin de jongeren na werktijd samen komen voor intervisie. Ze kunnen bespreken waar ze tegenaan lopen in het werk, maar ook zorgdragen voor hun netwerk, praktisch zaken regelen zoals de belastingaangifte. Maar ook hoe je verder competenties kunt ontwikkelen en zorgdraagt voor je gezondheid en voor jezelf opkomt,’ vertelt Gitte. ‘Ook voor ouders is het even wennen dat hun kinderen de stap naar zelfstandigheid maken. Daar hebben we ook aandacht voor.’
Banenafspraak
De Job Academie ontzorgt de organisaties waar de leerlingen stage lopen, want zij nemen de administratieve gang van zaken voor hun rekening die om de hoek komt kijken bij participatie- of garantiebanen. Een bijkomend voordeel is dat Stichting BOOR op deze manier voldoet aan de banenafspraak, door mensen met afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen op de basisschool. Gitte: ‘Hoe mooi is dat: we hebben de doelgroep zelf in huis. Onze VSO-leerlingen zijn potentieel volwaardige werknemers die goed opgeleid naar een baan kunnen groeien. Door samen te zorgen voor opleiding en leren boeken we resultaten.’
Tips van Gitte Nagel voor meer diversiteit en inclusie
- Er is een wereld te winnen in deze tijd van krapte op de arbeidsmarkt. Denk in kansen en mogelijkheden: ‘nee’ is geen antwoord. Contact zoeken met een VSO-school in je buurt kan een eerste stap zijn.
- Als school en werkgever moet je hand-in-hand optrekken. Wij zijn goed in het opleiden van de jongeren en het aanleren van vaardigheden. De werkgever is goed in het aanleren van vakvaardigheden.
- Besteed veel tijd aan voorlichting, deel goede voorbeelden; voor basisscholen die met onze leerlingen werken is het belangrijk om leraren en ouders mee te nemen in het verhaal.
Meer lezen
Ook aan de slag met diversiteit en inclusie in jouw schoolorganisatie? Het Arbeidsmarktplatform PO verzamelde praktijkvoorbeelden van inclusief personeelsbeleid binnen en buiten de sector. Daarnaast zetten we kijk- en luistertips voor je op een rij om je op weg te helpen met het bewust omgaan met het diversiteitsbeleid in jouw organisatie. Bekijk de praktijkverhalen en onze lees- en luistertips op de informatiepagina Aan de slag met diversiteit en inclusie.
Ook interessant: de factsheet die VOION ontwikkelde voor scholen die met dit concept aan de slag willen.
