Op de Gelinckschool Oostvoorne is werkgeluk van leraren het vertrekpunt van hun professionele en persoonlijke ontwikkeling. Een zelf ontworpen kaartspel helpt om verdiepende vragen op tafel te krijgen in ontwikkel- en reflectiegesprekken, vertelt directeur Corine van Bostelen. Lees meer in het vierde artikel uit de serie Het goede gesprek.
‘Zoals zo veel scholen volgden wij de vaste cyclus van functionerings- en voortgangsgesprekken en POP’s. Dat heeft een aantal jaren prima gewerkt, maar de laatste tijd merkten we, als schooldirecteuren onder de paraplu van iHUB, dat het niet meer echt leefde. Dan wordt het een routine en mist het zijn doel. Dus we hadden behoefte aan een nieuwe aanpak’, vertelt Corine van Bostelen, directeur van de Gelinckschool. Op deze basisschool in Oostvoorne, die gecombineerd is met een Integraal Kindcentrum, werken ongeveer 40 leraren en zorgmedewerkers.
De handschoen werd voortvarend opgepakt door Anne-Marije Tervooren, HR-expert van iHUB, de organisatie voor jeugdzorg, speciaal onderwijs en jeugd-ggz. Corine wil haar graag de credits geven die zij daarvoor verdient: ‘Het uitgangspunt is nu werkgeluk, gebaseerd op vier pijlers: Verbinding, Voortgang, Impact en Positiviteit (VVIP). Bijzonder is dat Anne-Marije een subsidie in de wacht sleepte om een kaartspel te ontwikkelen waarmee je een goed gesprek kunt voeren. Dat is een groot succes geworden.’
Samen leren
De scholenorganisatie werkte de afgelopen jaar aan een nieuw strategisch beleidsplan om meer verbinding, betere samenwerking tussen onderwijs en zorg en ook met het reguliere onderwijs te bewerkstelligen. ‘We staan voor grote maatschappelijke uitdagingen. Wij willen uitgaan uit van de levenslust van leerlingen (veerkracht) en de positieve eigenwijsheid van leraren om elke dag weer goed onderwijs te bieden. Om dat waar te maken en om plezier te houden in je werk is het belangrijk dat je je blijft ontwikkelen en samen kunt leren.’
Werkgeluk geeft richting
Werkgeluk als vertrekpunt, dat klinkt mooi maar wat is het en hoe breng je dat in de praktijk? De VVIP-pijlers geven daarin richting, legt Corine uit. ‘Verbinding met je werk en je collega’s, Voortgang in je eigen ontwikkeling en in doelen halen, Impact omdat je bijdraagt aan een groter doel en Positiviteit: goed in je vel zitten, gewaardeerd en gezien worden en doel wat je leuk vindt.’
Nieuwe kwaliteiten ontdekken met kaartspel
Het Werkgelukkaartspel dat is ontwikkeld helpt enorm om het gesprek over je werkbeleving op gang te brengen, aldus Corine. ‘Je leert je collega’s op een andere manier kennen, ook al werk je al jaren samen. Ook collega’s die je minder vaak ziet, bijvoorbeeld van het zorgteam, leer je beter kennen. We spelen het wel eens tijdens de pauzes: vragen gaan over je werk, bijvoorbeeld wat je beter kunt doen, of over samenwerking in je team. Maar ook meer persoonlijke en verrassende vragen, gekke dilemma’s of doe-opdrachten. Je ziet dat mensen nieuwe kwaliteiten in zichzelf en elkaar ontdekken en meer openstaan voor elkaar. Het is echt leuk om te doen: ik heb met kerst zelfs met mijn gezin gespeeld.’
‘Je ziet dat mensen nieuwe kwaliteiten in zichzelf en elkaar ontdekken en meer openstaan voor elkaar.’
Corine van Bostelen, directeur Gelinckschool
Het goede gesprek op de Gelinkschool Oostvoorne: ontwikkelgesprek, reflectiegesprek en feedforward
- Ontwikkelgesprek: bij de start van het schooljaar spreekt de leraar met de leidinggevende over ontwikkelingsdoelen en maken ze een plan van aanpak. Het formulier wat zij hierbij gebruiken gaat behalve deze twee punten ook in op wat er goed gaat en hoe het persoonlijk gaat. De medewerker zorg voor een goede voorbereiding en de verslaglegging.
- Reflectiegesprek: hierin bespreken de leraar en de leidinggevende de voortgang, De leraar heeft de regie over de gespreksonderwerpen en maakt het verslag. Samen kijken ze terug, reflecteren ze en kijken ze vooruit.
- Feedforward: met een 360-gradenformulier nodigt de leraar een collega uit om feedback te geven op zijn persoonlijke en professionele ontwikkeling en de samenwerking.
- Beoordelingsgesprekken vinden alleen plaats in geval van een nieuw contract of verlenging, promotie of disfunctioneren.
Voor de nieuwe aanpak zijn eerst de leidinggevenden getraind en vervolgens heeft elke school trainingen voor de teams georganiseerd. Sinds dit schooljaar brengen ze het in de praktijk en gebruiken ze de formulieren van de HR-expert. Corine ziet enthousiaste reacties op de doordachte aanpak, de formulieren en werkvormen: ‘De gesprekken hebben veel meer een ‘vibe’ en voelen niet als een verplicht nummer.’
Gesprek is maatwerk
‘Een ontwikkelgesprek is natuurlijk maatwerk. Met iemand van boven de vijftig heb je een ander gesprek dan met een jongere medewerker. Ik begin als eerste met de vraag hoe het gaat. En wat ontwikkelwensen zijn, of hoe je gezond je pensioen wilt halen. De frequentie is minimaal een keer per jaar, naar behoefte van de leraar mag het ook vaker. In het reflectiegesprek kijk je meer of de afspraken naar wens lopen, of doelen nog steeds in beeld zijn. Ik vind het belangrijk om in mensen te investeren. Met mijn ervaring durf ik daarin best keuzes te maken: als mensen zich willen ontwikkelen kan er veel.’
360-graden feedforward: best spannend
Nieuw is de 360-graden feedforward, waarbij je aan collega’s vraagt wat ze van je vinden. ‘In de jeugdzorg is dat al veel meer gangbaar. Het is best spannend: vraag je feedback aan je vaste kluppie of aan een kritische collega? Belangrijk is dat het aanknopingspunten biedt voor je eigen ontwikkeling.’
Volgens de directeur moet je er rekening mee houden om voor de hele gesprekscyclus voldoende tijd in te plannen en dat is natuurlijk met de volle onderwijsagenda’s wel eens lastig. Resultaten kan ze gezien de korte periode dat het loopt nog niet benoemen. ‘Ik hoop dat professionaliteit en openheid verder groeien, dat mensen niet over maar vooral met elkaar praten. Dat niet alleen de pedagogische maar ook de didactische lat hoog ligt. Voor mij als leidinggevende ligt er een uitdaging in de voortgang en de borging van dit proces. Het is een zaak van de langere termijn.’
Tips van Corine van Bostelen voor Het goede gesprek
- Personeel is het kostbaarste wat je hebt als schoolorganisatie. Durf het brede gesprek aan te gaan, zorg dat mensen zich gezien en gewaardeerd voelen.
- Probeer het werkgeluk te verhogen door minder regeldruk. Dat geldt ook voor schooldirecteuren, zij hebben daar veel last van. Je ziet een groot verloop en dat is zorgelijk.
- Meer weten? Bekijk de video over het Werkgelukspel
- Of lees meer over het Werkgelukspel op Jeugdzorg Werkt!, het Platform Arbeidsmarkt Jeugdzorg van de sociale partners van de Jeugdzorg.
