De Vlashof in Tilburg deed in 2021 voor het eerst mee aan Klassewerkplek. Meteen bleek dat het werkgeluk onder leraren hier hoog is. En dat terwijl de school een aantal jaar geleden nog kampte met een lage onderwijskwaliteit en een slecht imago. Met een duidelijke structuur en ambitie wisten ze het tij te keren. Schoolleider Fabiënne Smulders: ‘Ik ben trots op waar we nu staan. Met wilskracht en passie kun je veel bereiken.’
Een stabiele basis creëren
Fabiënne: ‘In 2016 kwam ik hier op school als adjunct-directeur en twee jaar later werd ik directeur. Daarnaast ben ik sinds dit jaar ook directeur op een andere basisschool van de stichting Tangent. Toen ik bij de Vlashof binnenstapte, viel mij direct op dat het team zeer gedreven was. Zij wilden echt het verschil maken voor de kinderen in de wijk. Tegelijkertijd ontbrak het aan een duidelijke structuur en visie waardoor er veel onvrede en instabiliteit was.’ Bovenbouw coördinator en leraar Kelly Staats werkt inmiddels alweer ruim 13 jaar op de Vlashof. Zij vertelt: ‘De goede wil was er wel en er werden volop plannen gemaakt, maar de fundering miste. Inmiddels hebben we een stabiele basis en weten we waar we naartoe werken. Die duidelijkheid en stip op de horizon zorgen ervoor dat we onze kracht echt kunnen benutten.’
Marcel van den Hoven, bestuurder bij de stichting Tangent, heeft ook vanuit bestuursperspectief de nodige uitdagingen gekend. ‘Er was weinig verbinding tussen de scholen en ook op kwaliteitsvlak moesten we verbeteringsslagen maken. Om de onderwijskwaliteit op niveau te brengen zijn we aan de slag gegaan met het uitzetten van een duidelijke koers, het creëren van verbinding en het beter positioneren van de stichting.’
Gebruik maken van elkaars kennis en kunde
In 2017 schakelde de school een extern bureau in om een audit af te nemen. Fabiënne: ‘We wisten dat het roer om moest. We dreigden op dat moment zelfs het predicaat zwakke school te krijgen. De uitkomsten van die audit hebben we toen gebruikt bij het bepalen van onze focus. Vervolgens hebben we vanaf dag één het team betrokken bij de nieuwe koers van de school.’ Kelly: ‘Ik denk dat dit een belangrijke succesfactor is als je een dergelijk traject wilt inzetten. Je moet het echt samen doen en niet van bovenaf opleggen.’ Fabiënne vult aan: ‘Ik ben geen directeur die zegt: ‘Ik bepaal alles.’ Niemand heeft alle wijsheid in pacht. Het is veel slimmer om gebruik te maken van de kennis en kunde die je in huis hebt. Zo hebben we de specialisten, bijvoorbeeld op het gebied van motoriek, taal of ICT, meer verantwoordelijkheid gegeven. Iedere specialist vormt samen met een aantal andere teamleden een stuurgroep, zodat de verantwoordelijkheid voor het uitzetten van nieuwe ontwikkelingen breed gedragen wordt.’ Dit sluit aan bij de visie van het bestuur. Marcel: ‘Ook op stichtingsniveau maken we gebruik van de kennis die al aanwezig is. We hebben onder andere interne auditteams gecreëerd die bestaan uit medewerkers uit alle lagen van de organisatie. Zij nemen volgens een vaste systematiek bij elkaar audits af. Hierdoor blijft iedereen scherp op de gemaakte kwaliteitsafspraken en leert men van best practices bij collega’s.’
Die samenwerking en kennisdeling draagt bij aan de prettige werkomgeving. Fabiënne zegt daarover: ‘Los van de auditteams is het voor mij als directeur sowieso interessant om te zien hoe een collega iets aanpakt. Daarbij hoef je niet direct alles te kopiëren, maar het is wel goed om eens wat vaker de deur voor elkaar open te zetten en ervaringen uit te wisselen.’
‘Ook op stichtingsniveau maken we gebruik van de kennis die al aanwezig is. We hebben onder andere interne auditteams gecreëerd die bestaan uit medewerkers uit alle lagen van de organisatie. Zij nemen volgens een vaste systematiek bij elkaar audits af. Hierdoor blijft iedereen scherp op de gemaakte kwaliteitsafspraken en leert men van best practices bij collega’s.’
Marcel van den Hoven, bestuurder stichting Tangent
Een visie die leeft
Fabiënne: ‘Toen ik directeur werd, heb ik het verhaal van de oude directeur over het ontstaan van de school er nog eens bij gepakt. Dat was letterlijk een mooi startpunt voor de transitie naar een aantrekkelijke werkomgeving en een nieuwe visie. Wie ben je als school? Waarom doen we wat we doen? Wat willen we betekenen voor de kinderen en hun omgeving? En waar willen we naartoe? Die toekomstvisie hebben we in een middag samen neergezet, zonder ingewikkelde trajecten of eindeloze brainstormsessies. Dit laat zien dat iedereen in het team hetzelfde doel voor ogen heeft, namelijk de kinderen in deze wijk met veel kansarme gezinnen een goede start geven in het onderwijs. Zodat zij later net zoveel kansen hebben als ieder ander. Om deze visie vast te leggen maken we gebruik van de Enigma-kwaliteitskaarten, die bij alles wat we doen terugkomen. Het is dus niet zo dat we eenmalig iets hebben opgeschreven wat vervolgens in een la verdwijnt. Zo hebben we op basis van onze visie een aantal principes geformuleerd die we continu in de praktijk brengen en bij elkaar toetsen. Je kunt dan denken aan: altijd uitgaan van goede intenties, denken in kansen en mogelijkheden en samen kom je verder dan alleen.’ Kelly vult aan: ‘Je merkt dat dit leeft. Ik hoor regelmatig collega’s tegen elkaar zeggen: we zouden toch uitgaan van goede intenties? Of: laten we kijken naar de kansen in plaats van tegenslagen.’
‘Onze toekomstvisie hebben we in een middag samen neergezet, zonder ingewikkelde trajecten of eindeloze brainstormsessies. Dit laat zien dat iedereen in het team hetzelfde doel voor ogen heeft, namelijk de kinderen in deze wijk met veel kansarme gezinnen een goede start geven in het onderwijs.’
Fabiënne Smulders, schoolleider De Vlashof en Lochtenbergh
Nadruk op groei en ontwikkeling
Over kansen gesproken, ook directeuren en leraren krijgen genoeg kansen. Marcel: ‘Om een aantrekkelijke werkomgeving te creëren bieden we directeuren de kans om zichzelf verder te ontwikkelen en ambities waar te maken. Op die manier hebben we Fabiënne de ruimte en het vertrouwen gegeven om haar kwaliteiten in te zetten op een tweede school. Daarnaast geven we directeuren opdracht om niet alleen teamscholing aan te bieden, maar ook op individueel niveau te kijken naar ontwikkelbehoeften.’ Dat is een van de redenen waarom Kelly graag op basisschool De Vlashof werkt. Ze vertelt: ‘Toen ik was afgestudeerd heb ik bewust voor De Vlashof gekozen, omdat de impact die je hier als leraar kunt maken op de ontwikkeling van de kinderen heel groot is. Ik ben begonnen als leraar van groep 3. Op andere scholen kunnen de kinderen dan vaak al een beetje lezen en schrijven, maar hier begin je echt bij nul. Dat is een mooie uitdaging die veel voldoening geeft. Het zoeken naar uitdagingen past bij mij. Als onderwijsprofessional wil ik mezelf steeds verder ontwikkelen en doorgroeien. Die ontwikkel- en doorgroeimogelijkheden zijn er op De Vlashof. Ik heb me kunnen specialiseren op het gebied van motoriek en inmiddels ben ik naast leraar ook coördinator van de bovenbouw.’ Fabiënne: ‘We voeren geen functioneringsgesprekken, maar ontwikkel- en ambitiegesprekken. Hierbij bespreken we waar iemand naartoe wil groeien, hoe dat past binnen de ontwikkeling van de school en wat daarvoor nodig is.’
‘Als onderwijsprofessional wil ik mezelf steeds verder ontwikkelen en doorgroeien. Die ontwikkel- en doorgroeimogelijkheden zijn er op basisschool De Vlashof.’
Kelly Staats, bovenbouw coördinator en leraar De Vlashof
Buiten de lijntjes kleuren
Marcel: ‘Doordat de basis nu helemaal op orde is, zowel binnen De Vlashof als binnen de stichting, is er ruimte om buiten de spreekwoordelijke lijntjes te kleuren.’ Die ruimte pakt Fabiënne graag: ‘Ik kijk altijd naar de persoon en de situatie en wat er nodig is om verder te komen. Dit geeft soms wel eens wrijving met het bestuur, omdat ik de dingen dan net even anders doe dan zij bedacht hadden.’ Marcel: ‘Dat vind ik niet erg. Om vooruit te komen heb je mensen nodig die het randje opzoeken. Een andere aanpak of frisse blik zorgt voor een nieuw perspectief. Voorwaarde is wel dat je elkaar vertrouwt, transparant bent naar elkaar en op de rem kan trappen als dat echt nodig is.’
Buiten de lijntjes kleuren betekent ook verder kijken dan alleen het basisonderwijs. Zo zoekt Tangent bewust de samenwerking op met kinderdagverblijven, peuterspeelzalen en buitenschoolse opvang. De basisschool is immers slechts één schakel in de ontwikkeling van jonge kinderen. Marcel: ‘Het vervlechten van die werkvelden biedt de kans om onze expertise in te zetten in de kinderopvang en andersom.’ Fabiënne voegt daar aan toe: ‘Dit is niet alleen belangrijk voor de professionalisering van het werkveld. Het helpt ook om achterstanden zo vroeg mogelijk aan te pakken, wat goed aansluit bij onze drive en ambitie.’
Meer lezen
Het Arbeidsmarktplatform PO wil graag een aantrekkelijke werkomgeving stimuleren in het primair onderwijs. In 2021 voerden we een de literatuurverkenning ‘Wat maakt een werkomgeving aantrekkelijk’ uit. Daarnaast halen we de komende periode inspirerende praktijkverhalen op van scholen en besturen die voortvarend bezig zijn met het creëren van een aantrekkelijke werkomgeving.
