Schoolleiders Myra en Mary zijn blij met hun overstap naar het onderwijs

Myra Sarfaty en Mary van der Meer zijn nog steeds elke dag blij dat ze de sprong hebben gewaagd richting het schoolleiderschap. Myra: ‘Zodra ik ’s ochtends de kinderen op het schoolplein zie, word ik meteen vrolijk. De basisschool is de meest vormende periode in je leven. Daar lever ik met plezier een bijdrage aan.’ Mary beaamt dit en vult aan: ‘Ik vind het mooi om de bevlogenheid van het team te zien. Dat is iets wat we als onderwijssector niet kwijt mogen raken en waar ik me graag sterk voor maak.’

Ze kunnen zich al bijna niet meer voorstellen dat ze ooit een totaal andere carrière hadden. Tot voor kort was Myra een succesvolle ondernemer en Mary een daadkrachtige manager binnen het hbo en bedrijfsleven. Per toeval kwamen ze achter het bestaan van een traject voor zij-instromende schoolleiders. Myra: ‘Ik wist niet dat dit traject bestond. Ik heb ooit weleens een gesprek gevoerd op een school, maar in de veronderstelling dat ik dan eerst leraar moest worden. Dat zag ik niet zitten.’ Mary herkent dit: ‘Ook ik dacht dat de pabo de enige route was naar een baan in het onderwijs.’

Affiniteit met het onderwijs

Over haar carrièreswitch vertelt Myra: ‘Ik ben opgeleid als jurist. Daarna heb ik een aantal jaar in de financiële sector gewerkt voordat ik mijn eigen bedrijf begon. Dat heb ik zestien jaar gedaan, totdat ik zo’n drie jaar geleden besloot om mij bedrijf te verkopen. In de tussenliggende periode heb ik veel vrijwilligerswerk gedaan, waaronder bestuurswerk voor een stichting die zich inzet voor kinderen die opgroeien in armoede. Via-via hoorde ik over het zij-instroomtraject voor schoolleiders en zo is het idee ontstaan.’

Ook Mary komt uit het bedrijfsleven. Ze vertelt: ‘Ik heb bedrijfskunde gestudeerd en als leidinggevende gewerkt binnen onderwijsorganisaties. Een onderwijshart had ik dus al. Tijdens de coronaperiode ben ik aan de slag gegaan in het bouwbedrijf van mijn man, maar het onderwijs bleef trekken. Toen ben ik me gaan oriënteren op de mogelijkheden en tijdens mijn zoektocht kwam ik uiteindelijk de opleiding zij-instroom schoolleider tegen.’

Myra en Mary kozen allebei voor dezelfde opleiding. Myra: ‘Ik heb ook nog gekeken bij een andere schoolleidersopleiding, maar die was theoretischer en ik zocht meer een praktische insteek. Als jurist heb ik al een academische achtergrond; nu had ik juist meer behoefte aan praktische kennis en ervaring.’ Mary waardeerde de samenwerking in een studiegroep en de mogelijkheid om van elkaar te leren. ‘Myra en ik zaten samen met twee anderen in dezelfde studiegroep en nog steeds organiseren we met dit groepje intervisiebijeenkomsten bij elkaar op school.’ Dat de opleiding een strenge voorselectie hanteert, vindt Mary ook positief. ‘Op het moment dat wij startten in april 2022 was de subsidieregeling nog niet van kracht, wat betekende dat we de opleiding zelf zouden moeten betalen. Dan wil je zeker weten dat je op de juiste plek zit. Overigens trad de subsidieregeling halverwege onze opleiding in werking en konden we er toch gebruik van maken.’

Ik waardeerde tijdens de opleiding de samenwerking en het van elkaar leren in de studiegroep. Nog steeds organiseren we met dit groepje intervisiebijeenkomsten.Mary van der Meer, schoolleider en zij-instromer

Een goed opleidingstraject

Met hun diploma op zak kunnen ze inmiddels zeggen dat ze positief terugkijken op het opleidingstraject. Myra: ‘Het onderwijskundige deel van de opleiding vind ik erg sterk. Denk aan kennis op het gebied van passend onderwijs, pedagogiek, klassenmanagement en het curriculum. Dit geeft een goede basis waarmee je uiteindelijk zelf je eigen onderwijskundige visie kunt ontwikkelen. De leiderschapsthema’s mogen wat mij betreft iets meer modulair ingericht worden. Zij-instromers hebben verschillende achtergronden en dus ook verschillende behoeften qua leiderschapsontwikkeling en persoonlijke effectiviteit.’

Mary: ‘Ik sluit me hierbij aan. Daarnaast had ik graag iets meer handvatten gekregen om de dagelijkse uitdagingen het hoofd te bieden, bijvoorbeeld in de vorm van casuïstiek en informatie over de verschillende schoolsystemen. Het is echter geen must om mijn werk goed te kunnen doen. Ik werk voor een fijne stichting in Den Haag waar ik ook stage heb gelopen. Als ik ergens tegenaan loop, kan ik terecht bij collega’s van andere scholen of het bestuur. Ook kan ik ervaringen uitwisselen met de zij-instromende schoolleiders uit de studiegroep.’

Zowel Myra als Mary adviseren aspirant zij-instromers om op zoveel mogelijk scholen te gaan kijken en kennis te maken met verschillende perspectieven op het onderwijs. Mary: ‘Ik heb stagegelopen bij Stichting Christelijk Onderwijs Haaglanden (SCOH), een schoolorganisatie die openstaat voor zij-instromers en dit ook actief promoot. Het is een grote stichting met 32 basisscholen en daarnaast nog 21 peuterscholen, 3 scholen met speciaal basisonderwijs, een school met (voortgezet) speciaal onderwijs en een school met praktijkonderwijs. Zij hebben mij gestimuleerd om ook bij andere scholen een kijkje in de keuken te nemen.’

Myra: ‘Ik heb op eigen initiatief stagegelopen op twee verschillende scholen. Ik ben gestart op een kleine dorpsschool die er goed voorstond en waar een ervaren directeur aan het roer stond. Een fijne plek om de basisprincipes van het vak van schoolleider te leren kennen. Het tweede deel van mijn stage was bij een grote school in de randstad. Deze school had eerder een onvoldoende gekregen van de onderwijsinspectie en was bezig om daarvan terug te komen. De combinatie van deze twee ervaringen heb ik als zeer waardevol ervaren.’

Ik heb geen ervaring voor de klas, maar ik weet wel waar goed onderwijs aan moet voldoen.Myra Sarfaty, schoolleider en zij-instromer

Stevig in je schoenen staan

Na hun opleiding hebben ze beiden een baan als schoolleider gevonden. Mary solliciteerde met succes binnen dezelfde stichting als waar ze stageliep. Myra werd in eerste instantie tijdelijk adjunct-directeur op haar laatste stageplek. Daarna besloot ze te solliciteren als schoolleider bij openbare basisschool de WSV in Amsterdam. Hierover zegt ze: ‘Net als het bestuur van Mary staat mijn bestuur, Esprit Scholen, open voor zij-instromers. Zij zien echt de meerwaarde van de kruisbestuiving tussen professionals vanuit het onderwijs en professionals met een andere achtergrond. Daarmee zijn ze een mooi voorbeeld voor andere schoolorganisaties die wellicht nog niet zover zijn.’

Mary beaamt dit: ‘Het lijkt erop dat sommige besturen ondanks het schoolleiderstekort toch liever kiezen voor de veilige optie dan dat ze de gok willen wagen met een zij-instromer. Ook zijn er leraren die nog moeten wennen aan een schoolleider zonder onderwijservaring. Zo vertelde een leraar mij: “Toen je hier net begon dacht ik: wat kom jij hier nu doen? Maar nu denk ik: wat weet je eigenlijk veel!” Als zij-instromer moet je dus stevig in je schoenen staan en blijven vertrouwen op je eigen kunnen.’

Myra: ‘Bij mij helpt het altijd als ik de parallel trek met mijn eigen bedrijf en vertel dat ik koks in dienst had zonder dat ik zelf goed kan koken. Ik kan echter wel proeven en processen doorgronden. Voor het onderwijs geldt dat net zo. Ik heb geen ervaring voor de klas, maar ik weet wel waar goed onderwijs aan moet voldoen en ik begrijp de processen en ontwikkelingen die daar invloed op hebben.’ Mary is het hiermee eens: ‘Het blijft een leidinggevende functie.’

1. Ga op zoek naar een opleiding die bij je past
   Iedere opleiding heeft zijn eigen accenten; de ene opleiding is bijvoorbeeld meer theoretisch ingericht en de andere meer praktisch. Neem de tijd om je te oriënteren, zodat je de opleiding kunt kiezen die past bij jouw wensen en je eerder opgedane kennis en ervaring.

2. Vertrouw op je eigen kunnen
   Naar zij-instromers wordt soms anders gekeken dan naar schoolleiders die al langer in het onderwijs werken. Laat je daar niet door weerhouden en heb zelfvertrouwen. De ervaring die jij meeneemt als schoolleider van buitenaf is uniek en kan van meerwaarde zijn voor het onderwijs.

3. Maak kennis met de breedte van het onderwijs en ontwikkel je eigen visie
   Ga tijdens je opleiding stagelopen en meelopen op zoveel mogelijk verschillende scholen: kleine en grote scholen, in de stad en op het platteland, traditionele scholen en vrije scholen. Zo maak je kennis met verschillende perspectieven op het onderwijs en dat helpt je om een eigen visie te ontwikkelen. Ook kun je zo ontdekken welk type school het beste bij jou past.

4. Stel vragen en leer van anderen
   Zelfvertrouwen is belangrijk, maar openstaan voor feedback evengoed. Stel vragen en leer van de ervaring van bestuurders, intern begeleiders en mentoren. Vraag ook feedback aan je team. Houd daarnaast contact met je studiegenoten en organiseer regelmatig intervisie met andere schoolleiders om ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren.