Openheid en samenwerking: dat is waar het om draait bij Stichting Scala in de gemeente Heusden. Startende schoolleiders leidt de stichting zelf op, met voldoende aandacht voor coaching en intervisie.
Scala is een organisatie voor primair onderwijs met zo’n 360 medewerkers en 3.500 leerlingen. Van een tekort aan schoolleiders is op dit moment geen sprake, schetst P&O-medewerker Milo Bernard. ‘Maar: je merkt wel dat de spoeling steeds dunner wordt. Ook hebben we te maken met enkele langdurig zieken, onder meer door corona. We zullen nu dus al moeten nadenken over hoe we toekomstige tekorten – vooral door pensioneringen – gaan opvangen.’
Regionale kweekvijver
Sinds 1 januari 2021 is Scala aangesloten bij de RAP-regio Midden-Brabant. Momenteel lopen er, naast regionale initiatieven rondom de werving en opleiding van onder meer zij-instromers, gesprekken om vanaf komend jaar een regionale kweekvijver voor schoolleiders op te zetten, vertelt Milo. ‘Op die manier hopen we toekomstige directeurstekorten vóór te zijn.’
‘We kijken liever eerst naar het potentieel binnen ons eigen reservoir aan leraren: wie heeft de ambitie en de interesse om door te stromen?’
Strategische personeelsplanning
Bij het opzetten van deze regionale kweekvijver kan Scala goed putten uit de ervaringen die de stichting de afgelopen jaren zelf opdeed met het intern laten doorstromen van leraren naar een directeursfunctie. ‘Tot nu toe hebben we geen directeur van buiten aan hoeven trekken. Sowieso kijken we liever eerst naar het potentieel binnen ons eigen reservoir aan leraren: wie heeft de ambitie en de interesse om door te stromen?’
Met strategische personeelsplanning brengt Scala structureel de binnen de organisatie aanwezige competenties in kaart. Milo: ‘Op basis van die analyse proberen we teams zo evenwichtig mogelijk samen te stellen. Ook proberen we zo goed mogelijk vooruit te kijken. Wanneer gaan welke mensen met pensioen? Welke competenties gaan er dan weg? En hoe gaan we dat dan opvangen?’ Tegelijkertijd realiseert Milo zich dat de praktijk altijd weerbarstig is. ‘Het primair onderwijs is enorm dynamisch. Kijk alleen maar naar de situatie rondom corona en de daaropvolgende NP Onderwijsgelden; die hebben veel plannen weer overhoopgegooid.’
Begeleiding van startende schoolleiders
Startende directeuren worden vervolgens goed begeleid en gecoacht, schetst Milo. ‘We koppelen elke startende schoolleider aan een ervaren directeur. Zo’n intervisietraject helpt enorm om nieuwe schoolleiders goed te laten landen.’ De coronacrisis bewijst opnieuw het nut van dit initiatief: ‘Als directeur ben je opeens een soort crisismanager geworden. Door beginnende schoolleiders te koppelen aan een ervaren collega, voorkomen we dat ze zichzelf voorbijlopen. Want op de langere termijn is dat funest voor iemands duurzame inzetbaarheid.’ Verder maakt Scala ook gebruik van externe coaches waar schoolleiders een beroep op kunnen doen voor extra begeleiding.
Samenwerking in clusters
Naast het reguliere directieberaad, waar formele besluiten worden genomen, kiest Scala er verder voor om schoolleiders te laten samenwerken in clusters, vervolgt Milo. ‘Binnen zo’n cluster komen elke twee weken thema’s als onderwijs, financiën en huisvesting aan bod. In dit overleg kun je daarover samen sparren; over de besteding van werkdrukmiddelen bijvoorbeeld, of over de omgang met de medezeggenschapsraad. Afhankelijk van het specifieke onderwerp schuift er ook nog weleens een bestuurder of beleidsmedewerker aan. Het idee achter deze clusters is dat geen enkele directeur alle competenties en kennis in één persoon kan verenigen.’ Door middel van een assesment is daarom van iedere schoolleider in het cluster vastgesteld waar hun competenties liggen. Zo kunnen ze elkaar optimaal aanvullen. Deze vorm van human being management helpt enorm om uitval van schoolleiders te voorkomen, merkt Milo. ‘De centrale boodschap: je staat er niet alleen voor.’
Goed werkgeverschap
Goed werkgeverschap is het sleutelwoord, benadrukt Milo. ‘We streven naar een open, transparante cultuur. Zo’n cultuur begint bij een bestuur dat benaderbaar is – zo zitten directeuren en bestuurders bij ons samen in een appgroep – en dat ook openstaat voor feedback. Soms geeft een directeur simpelweg goede argumenten om bepaalde zaken anders aan te pakken. Daar wordt dan ook naar geluisterd; wat dat betreft is binnen Scala alles bespreekbaar. En verder investeren we zoals gezegd veel in intervisie, coaching en samenwerking. Samen zijn we Scala – en dus lossen we problemen zoveel mogelijk samen op.’
Verkenning Werven en behouden van schoolleiders
Het Arbeidsmarktplatform PO voerde in 2021 een verkenning uit naar de activiteiten van schoolorganisaties in het primair onderwijs om schoolleiders te werven en te behouden. Benieuwd naar de uitkomsten? Download hier de verkenning Werven en behouden van schoolleiders.
Download hier het artikel Bij ons sta je er niet alleen voor.
