Op basisschool Nobelhorst in Hulst is het werkgeluk onder medewerkers hoog. In 2022 werd de Nobelhorst uitgeroepen tot nummer één Klassewerkplek van Zeeland en behoorde daarnaast bij de top 20 procent van alle scholen in Nederland. Op de Nobelhorst werken ze vanuit vertrouwen en duidelijke kaders. Die kaders geven houvast, maar bieden ook ruimte voor autonomie. ‘Bij ons op school mag je jezelf zijn en worden talenten benut’, zegt schoolleider Marjolein Faasse.
Professionele leercultuur en pedagogisch klimaat centraal
Op de Nobelhorst staat professionele ontwikkeling centraal. ‘We zijn bewust bezig met het creëren van een aantrekkelijke werkomgeving’, vertelt Marjolein. ‘Ik vind het belangrijk dat het team goed in hun vel zit en dat ze mogen zijn wie ze zijn. Daar zetten we actief op in. Zo hebben we regelmatig, onder begeleiding van een coach, studiemiddagen die in het teken staan van het verbeteren van de professionele leercultuur en het pedagogisch klimaat. Tijdens die middagen maken we afspraken over onze visie en waar we voor staan. Door gezamenlijk de onderwijsvisie vast te stellen, weet iedereen welke kant we op gaan. Dat laten we niet aan het toeval over, het is belangrijk om het daar met elkaar over te hebben.’
Daarnaast zijn alle leraren verantwoordelijk voor een bepaald onderwijsaspect. Denk aan rekenen, taal en sociaal-emotionele ontwikkeling. Voor elk onderdeel hebben we samen een document opgesteld waarin we kort beschrijven hoe we dat aanpakken. Dat komt ook terug tijdens zo’n teamvergadering. Werkt iets niet? Dan stellen we het plan bij. Die kaders die we samen hebben afgesproken bieden duidelijkheid, het zorgt ervoor dat we ons allemaal verantwoordelijk voelen voor de onderwijskwaliteit. Dat draagt bij aan een fijne werksfeer.’
Vertrouwen en ruimte voor eigen invulling
Marjolein: ‘We spreken duidelijke kaders met elkaar af, maar wel met ruimte voor eigen invulling. Zo voelt iedereen zich verantwoordelijk voor wat diegene doet en voelt het team de ruimte om eigen keuzes te maken. ‘Dat maakt deze school een fijne plek om te werken’, zegt leraar Marjan Bun-Beckers. ‘Voor mij bestaat een aantrekkelijke werkplek uit: vertrouwen, zien en gezien worden en autonomie. Ik vind het prettig dat ik me gewaardeerd voel in wie ik ben en wat ik doe, en dat er binnen kaders ruimte is om mijn werk op mijn eigen manier en tempo in te vullen. Dat vind ik terug in mijn werk als leraar op de Nobelhorst. Het zorgt ervoor dat ik mij gelukkig voel in mijn werk en de ruimte ervaar om het beste van mijzelf te geven aan mijn leerlingen én collega’s.’
‘Ik vind het belangrijk dat ik me gewaardeerd voel in wie ik ben en wat ik doe, en dat er binnen kaders ruimte is om mijn werk op mijn eigen manier en tempo in te vullen. Dat vind ik terug in mijn werk als leraar op de Nobelhorst.’
Marjan Bun-Beckers, leraar Nobelhorst
Ook bestuurder Ellen de Neef ziet het vertrouwen en de ruimte voor eigen invulling als een van de sterke punten van de Nobelhorst. ‘Als je ziet waar de school vandaan komt dan is dat een wereld van verschil! Voorheen was er geen professionele samenwerking tussen schoolleiding en schoolteam en nam het leerlingenaantal enorm terug. Toen Marjolein vijf jaar geleden directeur werd, heeft ze echt het roer om gegooid en dat heeft z’n vruchten afgeworpen. Dat laat de cruciale rol zien van de schoolleider bij het creëren van een aantrekkelijke werkomgeving. Tegelijkertijd is het als bestuur belangrijk om te bepalen wat voor schoolleider je zoekt als er een openstaande vacature is. Een goede werving- en selectieprocedure waarbij een hrm-adviseur stuurt op kwaliteiten is daarbij essentieel. Onderwijs en kwaliteit vormen de basis van onze organisatie. Dat betekent dat we niet voor elke school hetzelfde profiel opstellen, maar telkens kijken of een potentiële schoolleider ook echt bij de school en het team past.’
Eigenaarschap
Het vertrouwen en gevoel van eigenaarschap dat Marjolein haar team geeft, heeft zij op haar beurt ook nodig van het bestuur. Marjolein: ‘Autonomie staat bij mij op één. Ik wil de vrijheid om keuzes te maken en wil niet om alles toestemming moeten vragen. Daarnaast vind ik het fijn om een kritische gesprekspartner te hebben, dat helpt je om scherp te blijven. Iemand die mij in de ontwikkelstand zet, zoals ik dat ook bij leraren doe. En ik wil echt met elkaar praten over onderwijs en niet alleen over de randzaken die er ook bij komen kijken. Het is fijn dat dat met Ellen kan.’
Ellen omschrijft zichzelf als een mensgerichte bestuurder die altijd uitgaat van het geluk en welzijn van medewerkers. Ellen: ‘Ik hecht veel waarde aan verbinding en heb regelmatig contact met de schoolleiders. Tijdens deze gesprekken geven we elkaar 360 graden feedback. Die gesprekken gaan bijvoorbeeld over het schoolplan, jaarplan of professionele ontwikkeling. Ook wil ik weten wat er leeft op de scholen. Daarom wil ik alle scholen binnen het bestuur, dat sinds de fusie uit 39 scholen bestaat, minstens één keer per jaar bezoeken. De scholen binnen mijn cluster breng ik vaker een bezoek.’
‘Ik hecht veel waarde aan verbinding en heb regelmatig contact met de schoolleiders. Tijdens deze gesprekken geven we elkaar 360 graden feedback.’
Ellen de Neef, bestuurder Elevantio
Verbinding
Naast vertrouwen en autonomie, zet Marjolein ook in op verbinding. Marjolein: ‘ ‘Ik vind het belangrijk dat collega’s elkaar goed kennen en weten wat de ander doet. Weet een groep 8 leraar wel hoe een dag van een kleuterjuf eruitziet? En andersom? Daarom organiseer ik klassenbezoeken waarbij leraren met elkaar meelopen en elkaar echt leren kennen. Daarnaast voer ik regelmatig gesprekken met iedereen. Dat zijn geen functioneringsgesprekken, maar laagdrempelige gesprekken tussendoor die heel waardevol zijn. Ze kunnen over van alles gaan: waar is iemand mee bezig of waar loopt die tegenaan? Ik vind het heel krachtig als je kunt aangeven als het eens wat minder gaat. Dan kijken we samen wat je nodig hebt om ervoor te zorgen dat het wel lukt. Door op deze laagdrempelige manier te coachen, komen mensen in de ontwikkelstand.’
Talenten benutten
Toen Marjan net op de Nobelhorst begon, voelde ze zich gelijk gesteund en welkom in het team. ‘Marjolein speelde daarin een belangrijke rol. Zo stuurde ze in het begin een persoonlijk kaartje met een compliment. Dat vond ik heel attent. Ze is een schoolleider die jou ziet voor wie je bent en je aanspreekt op je kwaliteiten. Toen ik eens iets niet aandurfde, zei ze: ‘Het mag ook weleens mislukken.’ Dat gaf zoveel ruimte! Toen dacht ik: ‘Zo kan het dus ook.’ Daardoor kon ik met meer ontspanning aan de taak beginnen en dus ook beter uitvoeren. Dat zijn de kleine dingen die heel waardevol zijn. Als een schoolleider het team het gevoel kan geven dat iedereen ertoe doet en dat iedereen een belangrijke bijdrage levert dan gaan mensen ook harder lopen. Dat zie je ook terug tijdens de teamdagen: door moeilijke dingen met elkaar te delen, kom je ook dichter tot elkaar.
Iedereen doet ertoe
Dat het belangrijk is om ongemakken of ontevredenheid naar elkaar uit te spreken, beaamt Marjolein. ‘Iedereen levert een bijdrage aan een fijne sfeer in het team. Daar kan ik niet in mijn eentje voor zorgen en problemen onderling kan ik niet oplossen. Dat is het mooie aan werken op de Nobelhorst: alle collega’s voelen zich verantwoordelijk voor alles wat er binnen de school gebeurt, dat beperkt zich niet tot het eigen klaslokaal. Iedereen denkt mee, springt in voor zieke collega’s en staat voor elkaar klaar. Mensen zijn trots om deel uit te maken van de school omdat ieders rol er écht toe doet. Ze zijn zich ervan bewust dat ieder voor zich een belangrijke bijdrage levert aan iets gezamenlijks. Ik ben ervan overtuigd dat een fijne werksfeer niet alleen van mij afhankelijk moet zijn. Maar ik ben me wel bewust van mijn voorbeeldrol als schoolleider.’
‘Mensen zijn trots om deel uit te maken van de school omdat ieders rol er écht toe doet. Ze zijn zich ervan bewust dat ieder voor zich een belangrijke bijdrage levert aan iets gezamenlijks.’
Marjolein Faasse, schoolleider Nobelhorst
Focus en durven schrappen
Andere scholen wil Marjolein als tip meegeven: ‘Duidelijkheid is heel belangrijk. Er wordt veel gevraagd van mensen in het onderwijs. Je kunt heel makkelijk verdrinken in alles wat er op je af komt. Je moet echt focus houden, durven schrappen en ‘nee’ durven zeggen. Geef mensen ruimte voor eigen inbreng: dat is ook waar mensen in het onderwijs goed in zijn. Mensen willen serieus genomen worden en het gevoel hebben dat er naar hen geluisterd wordt.’
Meer lezen
Het Arbeidsmarktplatform PO wil graag een aantrekkelijke werkomgeving stimuleren in het primair onderwijs. In 2021 voerden we een de literatuurverkenning ‘Wat maakt een werkomgeving aantrekkelijk’ uit. Daarnaast halen we de komende periode inspirerende praktijkverhalen op van scholen en besturen die voortvarend bezig zijn met het creëren van een aantrekkelijke werkomgeving.
Ook organiseren we op 17 november de bijeenkomst Best practices voor een aantrekkelijke werkomgeving. Tijdens de bijeenkomst delen we ervaringen van scholen en besturen die hoog scoren op werkgeluk en nemen we de driehoek bestuurder-schoolleider-medewerker onder de loep. Lees meer en schrijf je in!
