Observeren om te leren: het ICALT lesobservatie-instrument

Het lesobservatie-instrument ICALT helpt schoolopleiders en -coaches bij het observeren van lessen van collega’s, zo kunnen ze duidelijke feedback en bruikbare adviezen geven. Het instrument wordt ingezet als onderdeel van het project Begeleiden van Beter Lesgeven, dat de leercultuur op scholen ontwikkelt en stimuleert.

Het ICALT werd twintig jaar geleden ontwikkeld door dr. Wim van de Grift. Het Arbeidsmarktplatform PO ondersteunde zijn onderzoek naar de inzet van het ICALT-lesobservatie-instrument met de voorloper van het project Begeleiden van Beter Lesgeven, Kom kijken in de klas. Het lesobservatie-instrument biedt schoolcoaches een duidelijke handleiding om lessen van collega’s te observeren, en aan de hand van indicatoren efficiënte en duidelijke feedback te geven. Als onderdeel van het project Kom kijken in de klas, hebben al honderden leraren hun lessen naar een hoger niveau getild.

Help mee het ICALT-instrument te verbeteren en vul de vragenlijst in

Ben jij bekend met of benieuwd naar het lesobservatie-instrument ICALT? Dan zouden wij je graag een paar vragen stellen. Zo krijgt het Arbeidsmarktplatform PO een goed beeld van de ervaringen met het instrument. Het invullen duurt slechts een paar minuten; een kleine moeite, met een groot resultaat! Vul de vragenlijst in.

Hoe werkt het?

Uit wetenschappelijk onderzoek bleek dat de basisvaardigheden van leraren in Nederland goed op peil zijn. Zo slagen ze er bijna allemaal in een veilig en stimulerend onderwijsleerklimaat te creëren, lessen efficiënt te organiseren en duidelijke instructies te geven. Op gebied van geavanceerde vaardigheden, zoals het geven van intensieve en activerende lessen, het afstemmen van het onderwijs op verschillen tussen leerlingen en het aanleren van leerstrategieën, blijkt echter nog veel winst te behalen.

Daarom ontwikkelde dr. Wim van de Grift een overzicht van indicatoren die aangeven welke vaardigheden verbeterd kunnen worden. Op basis van deze indicatoren, biedt het ICALT lesobservatie-instrument voorbeelden uit goede praktijk. Stemt de leraar de instructies bijvoorbeeld niet voldoende af op relevante verschillen tussen leerlingen? Zet de leerlingen die minder instructie nodig hebben dan (alvast) aan het werk, en geef aanvullende informatie aan groepjes of individuele leerlingen, zo luidt het advies.

Resultaten van het ICALT lesobservatie-instrument

Na een half jaar bleken 111 deelnemende leraren sterk gegroeid in hun ontwikkeling. Een kleine groei was te zien in de basisvaardigheden; het creëren van een veilig leerklimaat, efficiënt klassenmanagement en het geven van heldere instructies. Geavanceerde vaardigheden, zoals het activeren van leerlingen, waren echter sterk verbeterd. Inspelen op verschillen tussen leerlingen, bleek nog moeilijk, terwijl het aanleren van leerstrategieën op korte tijd relatief snel verbeterede.

Momenteel wordt vergelijkend onderzoek gedaan in Europa, Indonesië en Korea. Natuurlijk zijn er bepaalde basisvoorwaarde verbonden aan het succesvol uitrollen van het project Kom kijken in de klas. Zo is het belangrijk dat de schoolopleiders en -coaches het vertrouwen hebben van de leraren en voldoende tijd krijgen. Daarnaast moeten scholen zelf kunnen beslissen over de aanpak, en mogen geen andere innovaties gestart worden tijdens de duur van het project. Zijn deze factoren aanwezig, dan zijn de verwachtingen hoog en de risico’s laag.

Meer weten?

Wil je meer weten over hoe het ICALT-instrument kan bijdragen aan een professionele leercultuur? Lees dan hier verder. Of ontdek hoe de Hogeschool Utrecht jouw school of scholen kan ondersteunen bij lesobservaties aan de hand van het ICALT-instrument.