Gelderland-Zuid

Ontwikkeling aantal leerlingen

De ontwikkeling van het aantal leerlingen is van belang voor de ontwikkeling van de werkgelegenheid in de sector. De afgelopen jaren werden veel regio’s in Nederland geconfronteerd met dalende leerlingaantallen. Tussen 2018 en 2022 nam het aantal leerlingen in de sector met 2,3 procent af, tot zo’n 1.474.400 leerlingen. Ook in de regio Gelderland-Zuid zien we in deze periode een afname van het aantal leerlingen, in totaal met 3,7 procent. Wel zien we verschillen binnen de regio: de sterkste daling zien we in Achterhoek (zo’n 7 procent), terwijl de krimp in Rivierenland het minst sterk is (0,6 procent).

De komende jaren zal het aantal leerlingen in Nederland naar verwachting verder afnemen, hoewel minder sterk dan afgelopen jaren. Tussen 2023 en 2027 daalt de basisgeneratie voor het primair onderwijs naar verwachting met slechts 0,3 procent. Ook in de regio Gelderland-Zuid wordt een daling verwacht, van circa 102.800 kinderen in 2023 tot bijna 102.100 kinderen in 2027. Dit komt neer op een daling van 0,7 procent. Ook nu zien we verschillen binnen de regio: de sterkste daling wordt tussen 2023 en 2027 verwacht in Achterhoek (4,2 procent), terwijl het aantal leerlingen in Rijk van Nijmegen naar verwachting groeit (3,4 procent).

Leeftijdsverdeling personeel

De vraag naar onderwijspersoneel wordt niet alleen bepaald door de ontwikkeling van het aantal leerlingen. Ook de uitstroom van personeel, onder andere naar pensioen, speelt een belangrijke rol. Personeel kan ook meer of minder gaan werken of een andere functie binnen de sector vervullen.

De leeftijdsopbouw van het personeel geeft een indicatie van de verwachte uitstroom naar pensioen. Gemiddeld is bijna 22 procent van het personeel (in fte) in het primair onderwijs 55-plus. In de regio Gelderland-Zuid is nagenoeg een even groot deel van het personeel 55-plus: ruim 22 procent. Net zoals in de rest van Nederland, is in deze regio vooral onder het directiepersoneel een relatief groot aandeel 55-plussers werkzaam: bijna 36 procent in 2022. Ter vergelijking: van alle leraren in de regio is ruim 20 procent 55-plus en van al het ondersteunend personeel bijna 26 procent. In totaal is zo’n 30 procent van het personeel in deze regio jonger dan 35 jaar. In deze regio is het grootste aandeel 35-minners werkzaam als ondersteunend personeel (zo’n 34 procent).

Type contract en aanstellingsomvang

Het grootste gedeelte van het onderwijspersoneel in Nederland heeft een vast contract, namelijk bijna 85 procent. De rest, 15 procent, werkt in tijdelijke dienst. In de regio Gelderland-Zuid is gemiddeld een groter aandeel in vaste dienst, namelijk zo’n 87 procent. Wel zien we verschillen naar RPA-regio. Zo werkt in Achterhoek een kleiner deel van het personeel in vaste dienst (ruim 84 procent), terwijl in Rivierenland en Nijmegen het aandeel in vaste dienst hoger ligt (beide bijna 88 procent).

Een aanzienlijk deel van het personeel in het primair onderwijs werkt in een deeltijdbaan. Zo heeft bijna 9 procent een aanstelling van 0 – 0,5 fte. Daarnaast werkt ongeveer een derde van het onderwijspersoneel op basis van een aanstelling van 0,5 – 0,8 fte, terwijl bijna 58 procent meer dan 0,8 fte werkt. In de regio Gelderland-Zuid ligt het aandeel dat meer dan 0,8 fte werkt met gemiddeld circa 57 procent iets lager. Wel zien we verschillen naar RPA-regio. In Nijmegen werkt onderwijspersoneel relatief vaak meer dan 0,8 fte (circa 59 procent), tegenover ruim 53 procent in Rivierenland.

Ontwikkeling werkgelegenheid

In 2022 werken er ongeveer 191.400 personen in het primair onderwijs. Samen werken zij zo’n 136.200 fte. De werkgelegenheid in de sector is de afgelopen jaren gestegen. Zo nam het aantal werkzame personen en het aantal fte in de sector tussen 2018 en 2022 met zo’n 9 procent toe. Ook in de regio Gelderland-Zuid nam de werkgelegenheid toe. Tussen 2018 en 2022 steeg de werkgelegenheid met circa 6 procent, tot ongeveer 10.900 fte. Vooral in IJssel en Rijn nam de werkgelegenheid in deze periode sterk toe, met zo’n 10 procent.

De ontwikkeling van de werkgelegenheid (in fte) in Nederland heeft zich niet voor alle functies op dezelfde wijze voorgedaan. Er zijn functies waar de werkgelegenheid tussen 2018 en 2022 is toegenomen, zoals het ondersteunend personeel (ruim 46 procent). Er zijn echter ook functies die in omvang zijn gekrompen, zoals het directiepersoneel (bijna 3 procent). Ook in deze regio zien we verschillen in de ontwikkeling van de werkgelegenheid tussen het directiepersoneel, leraren en het ondersteunend personeel. De werkgelegenheid voor ondersteunend personeel steeg de afgelopen periode fors (zo’n 30 procent), terwijl het directiepersoneel juist in omvang daalde (3,6 procent).

Ontwikkeling instroom en gediplomeerden pabo

De pabo speelt een belangrijke rol op de onderwijsarbeidsmarkt. Niet alleen de kwaliteit van de opleiding, maar ook het aantal studenten dat de opleiding met een diploma verlaat, is daardoor van groot belang. De afgelopen jaren is het aantal pabogediplomeerden in Nederland licht afgenomen. In 2017 waren er 3.965 gediplomeerden. In 2021 is dit aantal afgenomen tot 3.835 gediplomeerden, een daling van 3,3 procent. In de regio Gelderland-Zuid nam het aantal gediplomeerden in deze periode ook af. In 2017 waren er in totaal 370 nieuwe gediplomeerden in de regio, ten opzichte van 331 gediplomeerden in 2021. Dit komt neer op een daling van zo’n 11 procent. Naast gediplomeerden uit de regio kunnen er ook gediplomeerden uit andere regio’s naar deze regio komen om te werken als leraar. Ook kunnen gediplomeerden uit deze regio in een andere regio gaan werken of kiezen voor een baan in een andere sector.

Het aantal studenten dat kiest voor de pabo is de afgelopen periode toegenomen in Gelderland-Zuid. Tussen 2018 en 2022 is de instroom van studenten in deze regio met bijna 15 procent toegenomen, tot 497 studenten. Landelijk zien we de afgelopen jaren daarentegen een stijging van de instroom, namelijk een toename van bijna 15 procent.

Arbeidsmarktprognoses

Zonder veranderingen in de omstandigheden staat het primair onderwijs, na een daling, in 2027 een tekort van zo’n 2.710 fte aan leraren te wachten. Dit komt neer op een relatieve onvervulde werkgelegenheid van 2,8 procent. Dit betekent dat zo’n 2,8 procent van de werkgelegenheid in de sector niet vervuld kan worden. Wel verschillen de voorspelde tekorten per regio. De hoogte van de regionale tekorten hangt onder andere samen met de ontwikkeling van het aantal leerlingen. Ook de leeftijdsopbouw van het lerarenkorps speelt een rol. In de regio Gelderland-Zuid zal het tekort de komende jaren naar verwachting ook eerst afnemen, tot 120 fte in 2025. Dit tekort zal daarna weer toenemen tot 144 fte in 2027. In de regio wordt in 2027 het grootste absolute tekort verwacht in Rivierenland (58 fte), en het kleinste tekort in Achterhoek (14 fte).

Meer regionale cijfers?

Ben je op zoek naar aanvullende gegevens over de arbeidsmarkt in jouw regio, bijvoorbeeld over jouw eigen school, schoolbestuur of samenwerkingsverband? Of heb je een andere vraag over regionale arbeidsmarktgegevens? Het Arbeidsmarktplatform PO helpt je graag. Neem contact met ons op of maak gebruik van één van onze instrumenten, zoals het Scenariomodel PO. Via het Scenariomodel PO kun je zelf een berekening maken van de benodigde formatie op jouw school voor de komende jaren. Door deze gegevens te combineren met de leerlingenprognose zie je op tijd of je schoolbestuur of -locatie te maken krijgt met over- of ondercapaciteit.