Gelderland-Zuid

Ontwikkeling aantal leerlingen

De ontwikkeling van het aantal leerlingen is van belang voor de ontwikkeling van de werkgelegenheid in de sector. De afgelopen jaren werden veel regio’s in Nederland geconfronteerd met dalende leerlingaantallen. Tussen 2017 en 2021 nam het aantal leerlingen in de sector met 2,5 procent af, tot zo’n 1.478.000 leerlingen. Ook in de regio Gelderland-Zuid zien we in deze periode een afname van het aantal leerlingen, in totaal met zo’n 5 procent. Wel zien we verschillen binnen de regio: de sterkste daling zien we in de Achterhoek (9,3 procent), terwijl de krimp in Rivierenland het minst sterk is (2,2 procent).

De komende jaren zal het aantal leerlingen in Nederland naar verwachting verder afnemen. Tussen 2022 en 2026 daalt de basisgeneratie voor het primair onderwijs naar verwachting met zo’n 2,1 procent. Ook in de regio Gelderland-Zuid wordt een daling verwacht, van circa 103.670 kinderen in 2022 tot zo’n 100.720 kinderen in 2026. Dit komt neer op een daling van 2,8 procent. Ook nu zien we verschillen binnen de regio: de sterkste daling wordt tussen 2022 en 2026 verwacht in de Achterhoek (5 procent), terwijl het aantal leerlingen in Rijk van Nijmegen naar verwachting groeit (1,4 procent).

Leeftijdsverdeling personeel

De vraag naar onderwijspersoneel wordt niet alleen bepaald door de ontwikkeling van het aantal leerlingen. Ook de uitstroom van personeel, onder andere naar pensioen, speelt een belangrijke rol. Personeel kan ook meer of minder gaan werken of een andere functie binnen de sector vervullen.

De leeftijdsopbouw van het personeel geeft een indicatie van de verwachte uitstroom naar pensioen. Gemiddeld is bijna 23 procent van het personeel (in fte) in het primair onderwijs 55-plus. In de regio Gelderland-Zuid is een nagenoeg even groot deel van het personeel 55-plus. Net zoals in Nederland, is in deze regio vooral onder het directiepersoneel een relatief groot aandeel 55-plussers werkzaam: circa 39 procent in 2021. Ter vergelijking: van alle leraren is zo’n 20 procent 55-plus en van al het ondersteunend personeel zo’n 29 procent. In totaal is circa 31 procent van het personeel in deze regio jonger dan 35 jaar. In deze regio is het grootste aandeel 35-minners werkzaam als ondersteunend personeel (ruim 33 procent).

Aanstellingsomvang

Een aanzienlijk deel van het personeel in het primair onderwijs werkt in een deeltijdbaan. Zo heeft 8,4 procent een aanstelling van 0 – 0,5 fte. Daarnaast werkt ongeveer een derde van het onderwijspersoneel op basis van een aanstelling van 0,5 – 0,8 fte, terwijl bijna 58 procent meer dan 0,8 fte werkt. In Gelderland-Zuid werkt een nagenoeg even groot deel van het personeel fulltime. Ook zien we verschillen naar functie: leraren en ondersteunend personeel werken relatief vaak in een deeltijdbaan, terwijl directiepersoneel vaak werkt op basis van een aanstelling van meer dan 0,8 fte. Dit beeld zien we zowel in deze regio als in Nederland.

Ontwikkeling werkgelegenheid

In 2021 werken er ongeveer 188.900 personen in het primair onderwijs. Samen werken zij ruim 132.600 fte. De werkgelegenheid in de sector is de afgelopen jaren gestegen. Zo nam het aantal werkzame personen en het aantal fte in de sector tussen 2017 en 2021 met bijna 11 procent toe. Ook in de regio Gelderland-Zuid nam de werkgelegenheid toe. Tussen 2017 en 2021 steeg de werkgelegenheid met 8,7 procent, tot ruim 9.530 fte. Vooral in IJssel en Rijn nam de werkgelegenheid in deze periode toe (bijna 14 procent). De werkgelegenheid in Nijmegen (5,4 procent) en in de Achterhoek (4,3 procent) steeg minder hard.

De ontwikkeling van de werkgelegenheid (in fte) in Nederland heeft zich niet voor alle functies op dezelfde wijze voorgedaan. Er zijn functies waar de werkgelegenheid tussen 2017 en 2021 is toegenomen, zoals het ondersteunend personeel (ruim 42 procent). Er zijn echter ook functies die in omvang zijn gekrompen, zoals het directiepersoneel (7,8 procent). Ook in deze regio zien we verschillen in de ontwikkeling van de werkgelegenheid tussen het directiepersoneel, leraren en het ondersteunend personeel. De werkgelegenheid voor ondersteunend personeel steeg de afgelopen periode fors (bijna 43 procent), terwijl het directiepersoneel juist in omvang daalde (3,7 procent).

Ontwikkeling instroom en gediplomeerden pabo

De pabo speelt een belangrijke rol op de onderwijsarbeidsmarkt. Niet alleen de kwaliteit van de opleiding, maar ook het aantal studenten dat de opleiding met een diploma verlaat, is daardoor van groot belang. De afgelopen jaren is het aantal pabogediplomeerden in Nederland vrij stabiel. In 2016 waren er 3.818 gediplomeerden. In 2020 is dit aantal afgenomen tot 3.812 gediplomeerden, een daling van 0,2 procent. In de regio Gelderland-Zuid nam het aantal gediplomeerden in deze periode juist toe. In 2020 waren er in totaal 344 gediplomeerden in de regio, ten opzichte van 299 gediplomeerden in 2016. Dit komt neer op een stijging van circa 15 procent. Naast gediplomeerden uit de regio kunnen er ook gediplomeerden uit andere regio’s naar deze regio komen om te werken als leraar. Ook kunnen gediplomeerden uit deze regio in een andere regio gaan werken of kiezen voor een baan in een andere sector.

Ook het aantal studenten dat kiest voor de pabo is de afgelopen periode toegenomen. Tussen 2017 en 2021 is de instroom van studenten in deze regio met ruim 20 procent toegenomen, tot 482 studenten. Landelijk zien we de afgelopen jaren ook een stijging van de instroom, namelijk een toename van 23 procent.

Arbeidsmarktprognoses

Zonder veranderingen in de omstandigheden staat het primair onderwijs, na een daling, in 2026 een tekort van zo’n 3.858 fte aan leraren te wachten. Dit komt neer op een relatieve onvervulde werkgelegenheid van ruim 4,1 procent. Dit betekent dat zo’n 4,1 procent van de werkgelegenheid in de sector niet vervuld kan worden. Wel verschillen de voorspelde tekorten per regio. De hoogte van de regionale tekorten hangt onder andere samen met de ontwikkeling van het aantal leerlingen. Ook de leeftijdsopbouw van het lerarenkorps speelt een rol. In de regio Gelderland-Zuid zal het tekort de komende jaren naar verwachting ook eerst afnemen, tot 191 fte in 2024. Dit tekort zal daarna weer toenemen tot 231 fte in 2026. In deze regio wordt het grootste absolute tekort verwacht in Rivierenland (71 fte in 2026). In de Achterhoek is het absolute tekort met 43 fte in 2026 het kleinst.

Meer regionale cijfers?

Ben je op zoek naar aanvullende gegevens over de arbeidsmarkt in jouw regio, bijvoorbeeld over jouw eigen school, schoolbestuur of samenwerkingsverband? Of heb je een andere vraag over regionale arbeidsmarktgegevens? Het Arbeidsmarktplatform PO helpt je graag. Neem contact met ons op of maak gebruik van één van onze instrumenten, zoals het Scenariomodel PO. Via het Scenariomodel PO kun je zelf een berekening maken van de benodigde formatie op jouw school voor de komende jaren. Door deze gegevens te combineren met de leerlingenprognose zie je op tijd of je schoolbestuur of -locatie te maken krijgt met over- of ondercapaciteit.