Professionele leercultuur
Professionele werkomgevingOm optimaal ruimte te bieden aan de professionele ontwikkeling en inzetbaarheid van het personeel is op scholen een cultuur nodig waarin leren, ontwikkelen en kennisdeling centraal staan: een professionele leercultuur.

Hoe werkt het ICALT-instrument?
Beter lesgeven door begeleidingIn de cao voor het primair onderwijs zijn afspraken gemaakt over het begeleiden van startende leraren. Zo heeft een beginnende leraar recht op begeleiding door een coach en moet er gewerkt worden met een beproefd of objectief observatie-instrument. Het ICALT-instrument is zo’n wetenschappelijke onderbouwd instrument waarmee pedagogische en didactische vaardigheden van aanstaande en startende leraren objectief geobserveerd en gescoord kunnen worden.
Wim van de Grift ontwikkelde een overzicht van welke vaardigheden van leraren verbeterd kunnen worden. Op basis van deze indicatoren, biedt het ICALT-lesobservatie-instrument voorbeelden uit goede praktijk. Stemt de leraar de instructies bijvoorbeeld niet voldoende af op relevante verschillen tussen leerlingen? Zet de leerlingen die minder instructie nodig hebben dan (alvast) aan het werk, en geef aanvullende informatie aan groepjes of individuele leerlingen, zo luidt het advies.
Met het ICALT-instrument kun je:
- De leskwaliteit valide en betrouwbaar observeren
- Zicht krijgen op vaardigheden van leraren
- Handvatten krijgen voor begeleiding van leraren in de klas
- De ontwikkeling van leraren objectief in beeld brengen
Aan de slag met ICALT
Leren observeren met het ICALT-instrument
In een tweedelige ICALT-training legt prof. Dr. Wim van de Grift uit hoe je leraren op een betrouwbare manier kunt observeren met ICALT-observatie-instrument. Bekijk in onderstaande video het eerste deel van de training waarin Wim van de Grift inzicht geeft in de achtergronden van het instrument en vertelt hoe je het betrouwbaar kunt gebruiken.
In het tweede deel van de ICALT-training vertelt Wim van de Grift hoe je de ‘zone van naaste ontwikkeling’ kunt bepalen met het ICALT-instrument. Bekijk de video hieronder.
CAO app primair onderwijs
ALTIJD OP DE HOOGTE VAN DE LAATSTE CAO-AFSPRAKENWil jij weten welke afspraken er in de cao gemaakt zijn over werken in het primair onderwijs? Denk aan onderwerpen zoals salaris, werktijden, verlof, vakantiedagen en mogelijkheden voor professionele groei. Met de CAO PO app heb je alle relevante informatie over arbeidsvoorwaarden altijd bij de hand!
Schrijf je in voor onze maandelijkse nieuwsbrief
Vul je e-mailadres in en blijf op de hoogte van ontwikkelingen in het primair onderwijs en onze publicaties, bijeenkomsten & kennissessies.
Strategische personeelsplanning
(Strategisch) HRM-beleidVoor een succesvolle aanpak van het personeelstekort in het onderwijs is samenwerking en inzicht in de personeelsbehoefte nodig. Daarom helpt het Arbeidsmarktplatform PO schoolorganisaties, besturen en regio’s op weg met het maken van een strategische personeelsplanning. Ook op regionaal niveau.

Aan de slag met strategische personeelsplanning (SPP)
Het Scenariomodel PO ondersteunt basisscholen bij het voeren van een strategisch personeelsbeleid. Met de tool krijg je inzicht in het verwachte aantal leerlingen en de bijbehorende formatie voor de komende jaren). Zo kun je heel makkelijk je personele formatie berekenen en hier je beleid voor de komende jaren op afstemmen. Daarnaast kun je de bevolkingsopbouw van 0-4 jarigen op wijkniveau opvragen en is het mogelijk om prognoses te differentiëren naar schoolbestuur, instelling en regio (inclusief de samenwerkingsverbanden Passend onderwijs).
Voorbeeldrapport Scenariomodel PO
Maak je eigen scenario’s
Toekomstscenario's doorrekenenMet een persoonlijke inlogcode kun je zelfgemaakte scenario’s doorrekenen. Zo kun je aannames, zoals bevolkingsgroei of het marktaandeel in wijken, met lokale kennis bijstellen. Werk in een afgeschermde omgeving, verwerk de meest actuele gegevens en ontwikkelingen en vergelijk het effect van verschillende aannames. Door verschillende scenario’s op te stellen, krijg je inzicht in de toekomst van jouw school. Het grote gebruiksgemak van de online tool zit onder andere in de grafische weergave van de prognoses en de intuïtieve navigatie.
Module Strategische Personeelsplanning
Met de module Strategische Personeelsplanning (SPP) maak je een berekening van de formatie voor de komende jaren. Je krijgt inzicht in toekomstige tekorten of overschotten in de formatie en kunt het beleid hierop afstemmen. Dit kan ook op regionaal niveau, samen met andere scholen en besturen. Op deze manier krijg je regionaal inzicht in toekomstige personele tekorten of overschotten en kun je hierop het beleid afstemmen.
Bekijk onderstaande video waarin stap-voor-stap wordt uitgelegd hoe je zicht krijgt op de formatiebehoefte voor de komende jaren.
Handreiking strategisch personeelsbeleid
Van en voor de sector primair onderwijs
Het Scenariomodel PO is van en voor de sector primair onderwijs en is daarom kosteloos te gebruiken. Ga direct aan de slag en krijg inzicht in de leerlingenprognoses en formatiebehoefte van jouw schoolorganisatie voor de komende jaren.
Schrijf je in voor onze maandelijkse nieuwsbrief
Vul je e-mailadres in en blijf op de hoogte van ontwikkelingen in het primair onderwijs en onze publicaties, bijeenkomsten & kennissessies.
Aan de slag met diversiteit en inclusie
Tools, lees- en luistertips!Wil je ook aan de slag met diversiteit en inclusie in jouw schoolorganisatie? Om je op weg te helpen zetten we hieronder een aantal tools, interessante artikelen, boeken, onderzoeken en podcasts voor je op een rij.

Toolbox Aan de slag met diversiteit en inclusie
Met deze toolbox van het Arbeidsmarktplatform PO werk je stap voor stap naar een diverser en inclusief team. Elke stap bevat verschillende tools waar je mee je samen met jouw team aan de slag kunt gaan met diversiteit en inclusie. De toolbox is speciaal voor schoolleiders en HR-beleidsadviseurs en -medewerkers in het primair onderwijs.
Samenwerkinggspel over diversiteit en inclusie: Samen op school
SPECIAAL VOOR SCHOOLTEAMS IN HET PRIMAIR ONDERWIJSWil jij samen met je team het gesprek voeren over diversiteit en inclusie en de bewustwording rondom het thema vergroten? Met het samenwerkingsspel ‘Samen op school’ ga je op een laagdrempelige manier aan de slag met het thema. Speel het spel en maak spelenderwijs ervaringen, meningen en uitdagingen rondom diversiteit en inclusie bespreekbaar.
Onze leestips
Routekaart banenafspraak primair onderwijs
Stappenplan diversiteit en inclusie in het voortgezet onderwijs:
Erken de ongelijkheid. De kracht van diversiteit in onderwijsteams
Diversiteit in het team
Diversiteit op de pabo
Inclusief schoolleiderschap: Een tool voor zelfreflectie over beleid en praktijk
Meer meesters? Routes naar diversiteit voor de klas
10 tips voor inclusief samenwerken
Wat is inclusiviteit?
De inclusiemarathon: Over diversiteit en gelijkwaardigheid op de werkvloer
Webinar
Op 16 april organiseerden het Arbeidsmarktplatform PO en Voion een webinar over diversiteit en inclusie. Lucelle Comvalius ging in gesprek met Gyzlene Kramer-Zeroual, Kaylee Rosalina, Willem de Vos en Mohammed Azaimi over visie en strategieontwikkeling, het uitdagen van onbewuste vooroordelen en de kracht van diverse rolmodellen. Heb je het gemist? Bekijk het webinar hieronder terug.
Podcasts en video’s
Podcastserie over diversiteit
Diversiteit in het onderwijs
Ieder talent telt
Objectief werven en selecteren
Kennisclip diversiteit onder leraren
Schrijf je in voor onze maandelijkse nieuwsbrief
Vul je e-mailadres in en blijf op de hoogte van ontwikkelingen in het primair onderwijs en onze publicaties, bijeenkomsten & kennissessies.
Duurzame inzetbaarheid
(Strategisch) HRM-beleidVitaal en met plezier aan het werk blijven tot aan het pensioen, dat is natuurlijk belangrijk voor iedereen. Door de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd werken medewerkers steeds langer door. Duurzame inzetbaarheid wordt daardoor steeds belangrijker, ook in het primair onderwijs. Dit geldt niet alleen voor oudere medewerkers, maar voor alle werkenden. Duurzame inzetbaarheid gaat om werkplezier, werkgeluk en een totaalplaatje dat klopt, zowel op werkgebied als privé. En dat is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van zowel werkgever als werknemer.

Aan de slag met duurzame inzetbaarheid
Handreikingen en instrumentenEr zijn verschillende manieren om aan de slag te gaan met duurzame inzetbaarheid. Op deze pagina noemen we een aantal instrumenten die je hierbij kunt gebruiken.
Het goede gesprek
nog toevoegen…
FIT-gesprek
Medewerkers die in hun kracht worden gezet, blijven langer en met meer plezier werken. Wat heeft een medewerker daarvoor nodig? Een middel om daarachter te komen, is het FIT-gesprek tussen leidinggevende en medewerker. De letters in FIT staan voor: Functioneren, Inzetbaarheid en Toekomst/Talent. In een FIT-gesprek bespreek je de onderwerpen:
- Autonomie (mogelijkheid om te doen waar je goed in bent);
- Duurzame inzetbaarheid (de capaciteiten ontwikkelen om goed te blijven in je vak);
- Vitaliteit (energiek en gezond);
- Werkgeluk (de werkzaamheden waar je plezier uit haalt en energie van krijgt).
Kenmerkend voor het FIT-gesprek is een open, waarderende dialoog. Waar is de medewerker trots op en waar zou die meer van willen? Je werkt dus niet met een afvinklijstje, maar voert echt het gesprek over wat de medewerker bezighoudt en waar die energie van krijgt.
Voorwaarde voor een goed FIT-gesprek is dat de medewerker de motivatie (willen) en bekwaamheden (kunnen) heeft en de mogelijkheden (mogen) krijgt om daadwerkelijk aan de slag te gaan. Deze drie voorwaarden zijn ook terug te zien in het AMO-model: de wetenschappelijk onderbouwde gedachte dat Abilities (bekwaamheden), Motivation (drijfveren en motivatie) Opportunities (kansen) samen leiden tot prestaties. Het AMO-model is gebaseerd op drie vragen: wat kan een medewerker wat wil de medewerker en welke ondersteuning en randvoorwaarden zijn daarvoor nodig? Daarmee is het model een middel om de betrokkenheid van medewerkers te vergroten.
Dialooggesprek
Het dialooggesprek tussen leidinggevende en medewerker is essentieel als het gaat om duurzame inzetbaarheid. Iedere schoolorganisatie heeft oog voor activiteiten die bijdragen aan de sociale veiligheid en veilig werken. Om de balans tussen werk en privé of werkbelasting en belastbaarheid weer in evenwicht te krijgen, kunnen er afspraken over minder werken of afwisseling van taken gemaakt worden. Ook het bespreken van wat de medewerker stress oplevert, kan bijdragen aan het voorkomen van zowel lichamelijke als fysieke klachten. In het dialooggesprek met hun leidinggevende krijgen de medewerkers de mogelijkheid om hun wensen en behoeften te bespreken. De afspraken die gemaakt worden, zijn maatwerk. Er is geen ’one size fits all aanpak. Het dialooggesprek vindt continu plaats omdat deze wensen en behoeften kunnen veranderen.
De Dialoogkaart
Stappenplan Duurzame inzetbaarheid
VfPf biedt ondersteuning bij het implementeren van Duurzame Inzetbaarheid in jouw organisatie. Daarvoor hebben zij een stappenplan opgesteld waarlangs zij je helpen om met medewerkers de dialoog aan te gaan over wat zij nodig hebben om vitaal en energiek te blijven en de vijf stappen te doorlopen.
Stappenplan: Aan de slag met duurzame inzetbaarheid
Het inzetbaarheidsgesprek
Een inzetbaarheidsgesprek gaat over kansen, uitdagingen, eisen in het werk en behoeftes van werknemers. Het gaat om uitwisselen van ideeën en mogelijkheden in een gelijkwaardig gesprek. Wat zijn de belangrijkste aspecten van het inzetbaarheidsgesprek?
Het inzetbaarheidsplan
Generatiepact
Met het generatiepact kunnen schoolorganisaties op een duurzame manier medewerkers van alle leeftijden aan het werk houden. Het generatiepact is een overkoepelende term voor verschillende regelingen met hetzelfde doel: medewerkers in staat stellen om minder te werken, terwijl ze een deel van hun salaris behouden en hun pensioenopbouw (gedeeltelijk) doorloopt. Er zijn verschillende manieren om de regeling in de praktijk toe te passen. Een veelvoorkomende variant is ’80-90-100′, waarbij de medewerker 80 procent werkt, 90 procent van het salaris behoudt en 100 procent pensioen opbouwt. Andere percentages zijn uiteraard ook mogelijk. Het uitgangspunt van het generatiepact is dat medewerkers minder gaan werken, waarbij de werkgever bereid is een deel van de kosten op zich te nemen, zodat medewerkers vitaal kunnen blijven werken.
De voordelen van het generatiepact zijn divers. Het stelt met name oudere medewerkers in staat om minder uren te werken, terwijl hun waardevolle kennis behouden blijft voor de schoolorganisatie. Tegelijkertijd biedt deze regeling jongere medewerkers de mogelijkheid om hun deeltijdfactor uit te breiden, waardoor ze meer ervaring kunnen opdoen in het lesgeven en meer tijd hebben voor persoonlijke ontwikkeling. Op deze manier heeft het generatiepact een positief effect op het werkplezier en de vitaliteit van alle medewerkers.
Handreiking Generatiepact
Rekentool Generatiepact
Cao-afspraak duurzame inzetbaarheid primair onderwijs
In de cao-po staat in hoofdstuk 8A dat elke werknemer recht heeft op een aantal uren voor duurzame inzetbaarheid naar rato van het dienstverband. En dat de werkgever jaarlijks voorafgaand aan de zomervakantie overleg voert over de besteding van deze duurzame inzetbaarheidsuren. Niet de besteding van deze uren zou centraal moeten staan in het gesprek, maar wat de medewerker nodig heeft om vitaal, energiek en met plezier naar het werk te blijven gaan.
CAO app primair onderwijs
Altijd op de hoogte van de laatste cao-afsprakenWil jij weten welke afspraken er in de cao gemaakt zijn over werken in het primair onderwijs? Denk aan onderwerpen zoals salaris, werktijden, verlof, vakantiedagen en mogelijkheden voor professionele groei. Met de CAO PO app heb je alle relevante informatie over arbeidsvoorwaarden altijd bij de hand!
Schrijf je in voor onze maandelijkse nieuwsbrief
Vul je e-mailadres in en blijf op de hoogte van ontwikkelingen in het primair onderwijs en onze publicaties, bijeenkomsten & kennissessies.
Samen werken aan het onderwijs
De onderwijsarbeidsmarkt heeft een regionaal karakter: de omvang van de tekorten en daling of toename van het aantal leerlingen verschillen sterk per regio. Bovendien zijn mensen in het onderwijs niet altijd bereid om ver te reizen voor hun werk en zoeken ze dat meer in hun eigen gemeente of regio. Daarom is regionale samenwerking nodig om het personeelstekort aan te pakken. Samen ben je slagvaardiger. Samenwerken loont.

Regionale strategische personeelsplanning
Voor een succesvolle aanpak van het personeelstekort in het onderwijs is samenwerking en inzicht in de personeelsbehoefte nodig. Niet alleen op team-, vestiging-, of schoolniveau, maar juist ook op regionaal en bestuursniveau. Om schoolorganisaties dit regionaal inzicht te bieden, is het Scenariomodel PO uitgebreid met de module Strategische Personeelsplanning (SPP). Hiermee kun je samen met andere scholen en besturen een regionaal scenario voor strategische personeelsplanning maken.
Scenariomodel PO
Inzicht in personeelsbehoefte op regionaal niveau
In welke functies ontstaat er op de middellange termijn een tekort of juist een overschot? En hoe zit dat bij andere scholen en besturen in jouw regio? Om het personeelstekort of -overschot succesvol aan te pakken is regionale samenwerking én inzicht nodig. Zo kunnen schoolorganisaties een gefundeerd strategisch personeelsbeleid ontwikkelen en gericht werven en matchen.
Met de SPP-module van het Scenariomodel PO krijg je inzicht in de toekomstige personeelsbehoefte in jouw regio. Voor deze prognose worden vraag en aanbod in de komende jaren met elkaar vergeleken. Bekijk hieronder hoe je dit als beheerder van de regionale SPP binnen jouw regio aanpakt:
In deze stap-voor-stap beschrijving lees je hoe je gemakkelijk en snel inzicht krijgt in de toekomst van de scholen en schoolbesturen in jouw regio. Hoe verder je de stappen doorloopt, hoe specifieker de informatie wordt omdat je zelf aan de knoppen draait. Tip: print deze uitleg, zodat je het makkelijk terug kan lezen.
Schrijf je in voor onze maandelijkse nieuwsbrief
Vul je e-mailadres in en blijf op de hoogte van ontwikkelingen in het primair onderwijs en onze publicaties, bijeenkomsten & kennissessies.
Het goede gesprek
Professionele werkomgevingVeel schoolorganisaties zijn bezig met het goede gesprek. Om andere schoolorganisaties te inspireren, haalt het Arbeidsmarktplatform PO regelmatig praktijkverhalen op van schoolorganisaties die hier voortvarend mee bezig zijn. Zo brengen we in beeld hoe er in de praktijk invulling wordt gegeven aan het goede gesprek.

Medewerkers én scholen ontwikkelen hun talenten met Het goede gesprek

Het goede gesprek: Klassenbezoek als basis voor ontwikkelingsgesprek

Het goede gesprek: Werkgeluk als vertrekpunt voor professionele ontwikkeling

Het goede gesprek: Waarderend leiderschap gaat uit van positieve intentie

Het goede gesprek: Vertrouw op het vakmanschap van de leraar

‘Een gelijkwaardig gesprek over professionele ontwikkeling brengt meer werkgeluk’

‘Expeditie Teamdialoog biedt waardevolle inzichten en praktische handvatten’

Schrijf je in voor onze maandelijkse nieuwsbrief
Vul je e-mailadres in en blijf op de hoogte van ontwikkelingen in het primair onderwijs en onze publicaties, bijeenkomsten & kennissessies.
Duurzame inzetbaarheid
(Strategisch) HRM-beleidVeel schoolorganisaties zijn bezig met duurzame inzetbaarheid. Om andere schoolorganisaties te inspireren, haalt het Arbeidsmarktplatform PO regelmatig praktijkverhalen op van schoolorganisaties die hier voortvarend mee bezig zijn. Zo brengen we in beeld hoe er in de praktijk invulling wordt gegeven aan duurzame inzetbaarheid.

‘Dankzij het generatiepact vitaal met pensioen’

‘Fit en met plezier op weg naar de eindstreep dankzij generatiepact’

Landelijk Onderwijsloket adviseert aan het begin van de medewerkersreis

Op tijd investeren in duurzame inzetbaarheid en ontwikkeling

‘De Werkbelevingsmonitor PO biedt waardevolle inzichten’

Begeleiding geeft startende leraren tijd om te groeien in het vak

Ervaring van oudere leraren verzilveren met de Zilverpool

Als startende leraar sneller je professionele vaardigheden ontwikkelen dankzij begeleiding

Schrijf je in voor onze maandelijkse nieuwsbrief
Vul je e-mailadres in en blijf op de hoogte van ontwikkelingen in het primair onderwijs en onze publicaties, bijeenkomsten & kennissessies.
Innoveren in organisaties
(Strategisch) HRM-beleidDe omgeving waarin het onderwijs actief is, is constant in beweging. Met de inzet van onderwijsinnovaties kunnen scholen inspelen op veranderingen om het werk van het personeel beter in te richten en de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Scholen innoveren met nieuwe onderwijsconcepten en met de inzet van digitale leermiddelen.

Goed leren begint bij een stabiele thuisbasis: De Imeldaschool zet in op armoedebestrijding

De kloof tussen onderwijs en zorg verkleinen: RK de Regenboog doet dit met de ONZE-aanpak en extra zorgmedewerkers

Onderwijs en zorg combineren voor nieuwkomers: Op Wereldschool de Vlinder versterken ze elkaars expertise

De Emmaschool in Apeldoorn werkt met een zorgteam voor betere en snellere ondersteuning van leerlingen

Anders organiseren en krimp

Anders organiseren en integrale kindcentra

Anders organiseren en online lesgeven

Anders organiseren en onderwijs op maat

Schrijf je in voor onze maandelijkse nieuwsbrief
Vul je e-mailadres in en blijf op de hoogte van ontwikkelingen in het primair onderwijs en onze publicaties, bijeenkomsten & kennissessies.
Versterken van zij-instroom
(Strategisch) HRM-beleidVeel schoolorganisaties zetten zij-instromers in om het personeelstekort in het primair onderwijs aan te pakken. Bijvoorbeeld door de overstap van potentiële zij-instromers zo soepel mogelijk te maken of door leerlingen in het voortgezet onderwijs al vroeg te interesseren voor het onderwijs. Om andere schoolorganisaties te inspireren, haalt het Arbeidsmarktplatform PO regelmatig praktijkverhalen op van schoolorganisaties die voortvarend bezig zijn met zij-instroom.

Schoolleiders Myra en Mary zijn blij met hun overstap naar het onderwijs

Van de financiële wereld naar de wereld van het onderwijs

‘Ik wil mijn leidinggevende kwaliteiten benutten in het onderwijs’

Frouke zit inmiddels helemaal op haar plek in het onderwijs als schoolleider

Loopbaancentra en betere screening van zij-instromers werken goed voor RAP-regio’s Oost- en Midden-Nederland

Anders organiseren en zij-instroom

Schrijf je in voor onze maandelijkse nieuwsbrief
Vul je e-mailadres in en blijf op de hoogte van ontwikkelingen in het primair onderwijs en onze publicaties, bijeenkomsten & kennissessies.
Aanpak werkdruk – Praktijkverhalen
(Strategisch) HRM-beleidVeel schoolorganisaties zijn bezig met de aanpak van werkdruk. Om andere schoolorganisaties te inspireren, haalde het Arbeidsmarktplatform PO praktijkverhalen op van schoolorganisaties die hier voortvarend mee bezig waren. VfPf heeft het stokje overgenomen en haalt nu deze verhalen op. Zo brengen we samen in beeld hoe er werkdruk in de praktijk wordt aangepakt.

Persoonlijke begeleiding helpt startende leraren om te gaan met werkdruk

Extra handen, effectiever vergaderen

Slimmer organiseren, hanteerbare werkdruk

Duidelijkheid zorgt voor rust

Noordkwartier pakt werkdruk breed aan na onderzoek werkgroep

Niet te veel leerlingen in de klas

Professionalisering en ontwikkeling

Efficiënt onderwijsadministratieproces

Schrijf je in voor onze maandelijkse nieuwsbrief
Vul je e-mailadres in en blijf op de hoogte van ontwikkelingen in het primair onderwijs en onze publicaties, bijeenkomsten & kennissessies.